पं॰ 1 ख॰ पु॰ यस्मादीषणवत्क्रिया यदुचितास्तास्ता जगद्व्यक्तय इति, ग॰ पु॰
इति पाठः ।
1

पं॰ 1 ग॰ पु॰
इति पाठः ।
पं॰ 2 ख॰ पु॰ श्रिये इति पाठः । एतच्छ्लोकानन्तरं ग॰ पु॰ श्लोकद्वयमाधिक्येन दृश्यते यथा
इति ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ मुर्ध्नि तंस इव, ख॰ पु॰ उत्तंसमिवेति नपुंसकनिर्दिष्टः पाठः ।
पं॰ 5 ग॰ माप्तुमनाप्तपूर्वमिति पाठः ।
पं॰ 6 ग॰ पु॰ स्वं कौशलं प्रथयितुं विबुधाः प्रवृत्ता, इति पाठः ।
पं॰ 8 ग॰ पु॰ वाञ्छितं मे इति पाठः ।
2

पं॰ 2 ख॰ पु॰ ब्रूयादिति पाठः ।
3

`तयोर्यद्यामलं रूपं स संघट्ट इति स्मृतः ।'

`अत एव विसर्गोऽयमव्यक्तह-कलात्मकः ।'

1 षण्णामानन्दभूमीनां य एकोऽनुसंधाता उदयास्तमयविहीनोऽन्तर्विश्रान्तिपरमार्थरूपो जगदानन्दः । वक्ष्यति च ग्रन्थकार एव उत्तरत्र
इति ।

पं॰ 9 ग॰ पु॰ सामरस्यरूपः इति पाठः ।
4

`यत्रास्ति न भयं किंचिन्न जरा व्याधयोऽपि वा ।
न विघ्ना न च वै मृत्युर्न कालः कलयेच्च तम् ॥'

`कला सप्तदशी यासावमृताकाररूपिणी ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ हकारार्धरूप इति पाठः ।
पं॰ 2 क॰ पु॰ यत्र तत् इति पाठः ।
5

`शुद्धोऽध्वनि कर्ता ॰. ॰. ॰. ॰. ॰. ॰. ।'

`तेन स्वातन्त्र्यशक्त्यैव युक्त इत्याञ्जसो विधिः ।'

`॰॰॰ शैवी मुखमिहोच्यते ।'

`सृष्टिसंहारकर्तारं विलयस्थितिकारकम् ।
अनुग्रहकरं देवं प्रणतार्तिविनाशनम् ॥'

`तत्रापि शक्त्या सहितः स्वात्ममय्या महेश्वरः ।
यदा संघट्टमासाद्य समापत्तिं परां व्रजेत् ॥

पं॰ 7 क॰ पु॰ पञ्चकविशेष इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ तत्रापि मर्त्यरहितः स्वात्मशक्त्या महेश्वरः इति, ख॰ पु॰ तत्रापि शक्त्या रहितः इति मौलिकः पाठः प्रथमोपन्यस्त आसीत् इति संदृश्यते ।
7

तदास्य परमं वक्त्रं विसर्गप्रसरास्पदम् ।
अनुत्तरविकासोद्यज्जगदानन्दसुन्दरम् ॥
भाविवक्त्राविभागेन बीजं सर्वस्य संस्थितम् ।
हृत्स्पन्दोद्यत्परासारनिर्नामोर्म्यादि तन्मतम् ॥
एतत्परं त्रिकं सूक्ष्मं सर्वशक्त्यविभागवत् ।'

`हृदयं शक्तिसूत्रं तु ॰॰॰ ।'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ अनुत्तरविकासांशुजगदिति पाठः ।
पं॰ 3 ख॰ पु॰ वक्त्रादिभागेनेति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ हृत्स्पन्दो दृक्परासारमूर्तिर्निर्नामतन्मयम्, इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ सृष्टिकालाद्यखिलशक्तिचक्रासूत्रेणेति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ तदैकात्म्येन एक इति पाठः ।
8

`कुलं पदमनामाख्यं ॰॰॰ ।'

`चक्रद्वयेऽन्तः कचति लोलीभूता परा स्थितिः।'

`प्रभवाप्यययोरन्तर्लोलीभावात्क्रमोऽवताराख्यः।'

`यस्य नित्योदिता ह्येकाभासा कालक्षयंकरी ।
राजते हृदयाम्भोजविकासिगगनोदरे ॥
सृष्टिस्थित्युपसंहाररूपा तद्भरणे रता ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ कुलाकुलं पदमनामकमिति पाठः ।
पं॰ 2 ख॰ पु॰ इत्यनामाख्यरूपमिति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ विलापयतीति पाठः ।
9

`ऊर्ध्वे तु संस्थिता सृष्टिः परमानन्दरूपिणी ।
पीयूषवृष्टिं वर्षन्ती बैन्दवी परमा कला ॥'

`ऊर्ध्वे स्थिता चन्द्रकला च शान्ता पूर्णामृतानन्दरसेन देवी ।'

`सदा सृष्टिविनोदाय ॰॰॰ ।'

पं॰ 3 ख॰ पु॰ पारमेश्वरी सृष्टिचक्रः सा चेति इयानेव पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ सदा द्योतनायामिति, ख॰ ग॰ पु॰ सदातनायामिति पाठः ।
10

`येन येनाक्षमार्गेण यो योऽर्थः प्रतिभासते ।
स्वावष्टम्भबलाद्योगी तद्गतस्तन्मयो भवेत् ॥'

`क्रमत्रयसमाश्रयव्यतिकरेण या संततं क्रमत्रितयलङ्घनं विदधती विभात्युच्चकैः ।
क्रमैकवपुरक्रमप्रकृतिरेव या द्योतते करोमि हृदि तामहं भगवतीं परां संविदम् ॥

पं॰ 1 ख॰ पु॰ वामेशादिवाहनशक्तीनामिति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ अस्मद्गुरुभिरिति पाठः ।
11

`॰॰॰कुलमुत्पत्तिगोचरः'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ लक्षणं सतत्त्वमिति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ ख॰ पु॰ तच्च तदाद्यार्धेति `कीदृक् -- तदुभयेति' वाक्यद्वयहीनश्च पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ आश्रयविशेषस्तेन विमलो यो विसर्ग इति, कुण्डगोलकाख्यो द्रव्येति च पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ वैलक्षण्याद्युत्कृष्टे इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ कुल उत्पत्तिगोचरे इति पाठः ।
12

`नन्दन्ति पितरस्तस्य नन्दन्ति च पितामहाः ।
अद्य माहेश्वरो जातः सोऽस्मान्संतारयिष्यति ॥'

`तस्यात्मजश्चुखुलकेति जने प्रसिद्धश्चन्द्रावदातधिषणो नरसिंहगुप्तः ।'

पं॰ 2 क॰ पु॰ वर्णकलास्वरूप आश्रय इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ चमत्कारत्वेनेति इयानेव पाठः ।
13

`सन्ति[न्तो॰ हि पदेषु पदैकदेशान्प्रयुञ्जानाः ।'

`शिवशक्त्यात्मकं रूपं भावयेच्च परस्परम् ।
न कुर्यान्मानवीं बुद्धिं रागमोहादिसंयुताम् ॥
ज्ञानभावनया सर्वं कर्तव्यं साधकोत्तमैः ।'

`तादृङ्मेलककलिकाकलिततनुर्यो भवेद् गर्भे ।
उक्तः स योगिनीभूः स्वयमेव ज्ञानभाजनं भक्तः ॥'

`॰॰॰ तस्यै हेतुं ² न चाचरेत् ।'

2 हेतुः आक्षेपः ।
3 समयलोपावहम् आचारभ्रष्टतासंपादकम् । महागुरूणां निन्दाबीजमिति, इत्थं हि केचिदत्र मन्दधियः समर्थयन्ते, -- विमलकला विगताः सर्वकलङ्कमला यस्यां सा षोडशी कलात्मिका तिथिः, अर्थादमावास्याख्या, सैव अभिनवसृष्टिः पञ्चदशकलासृष्टिः, तत्र सोद्योगा तथा भरिततनुश्च । पञ्चमुखगुप्तरुचिरिति, दिनं पञ्चयामकं रात्रिस्त्रियामा इत्याश्रित्य पञ्चमुखं दिनं तत्र गुप्तरुचिरीक्षिताभिलाषः अमावस्यादिनप्रारम्भ इत्यर्थः । निन्दाबीजमिति सविचिकित्सज्योतिषशास्त्रदृशा, न तु अनुत्तरदृशा, तत्र अमावस्यादिनप्रारम्भयोरवश्यं रक्षणीयत्वाद्वरमेवैतदिति सहृदया एवात्र प्रमाणम् ॥

पं॰ 8 ख॰ पु॰ तस्यैव हेतुमिति एव पदाधिकः पाठः ।
15

`या सा शक्तिर्जगद्धातुः कथिता समवायिनी'

पं॰ 4 ख॰ पु॰ इत्यमलेनापीति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ ख॰ पु॰ अभेदतयेति पाठः ।
16

`इच्छात्वं तस्य सा देवि सिसृक्षोः प्रतिपद्यते'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ प्रज्ञापदं नास्ति ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ अणुरूपा भागा इति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ प्राणाभिमातृरूपेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ परापरस्वरूपस्येति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ परापरदेवीमिति पाठः ।
17

`नर्तक आत्मा'(शि॰ 3 उ॰ 9 सू॰)

`एवंभूतमिदं वस्तु भवत्विति यदा पुनः ।
जाता तदैव तद्वस्तु कुर्वत्यत्र क्रियोच्यते ॥'

`भेदभावकमायीयतेजोंशग्रसनाच्च तत् ।
सर्वसंहारकत्वेन कृष्णं तिमिररूपधृत् ॥'

पं॰ 4 क॰ ख॰ पु॰ ततद्वैचित्र्येति पाठः ।
18

`एवमेतदिदं वस्तु नान्यथेति सुनिश्चितम् ।
ज्ञापयन्ती जगत्यत्र ज्ञानशक्तिर्निगद्यते ॥'

`लोलीभूतमतः शक्तित्रितयं तत्त्रिशूलकम् ।'

`यत्र यत्र मिलिता मरीचयस्तत्र तत्र विभुरेव जृम्भते ।'

पं॰ 1 क॰ ख॰ पु॰ परापरदेवीमिति समस्तः पाठः ।
19

`जयन्ति जगदानन्दविपक्षक्षपणक्षमाः ।
परमेशमुखोद्भूतज्ञानचन्द्रमरीचयः ॥'

4 शून्यप्रभृतिव्यानान्ता विश्रान्तिरूपनिजानन्द-निरानन्द-परानन्द-ब्रह्मानन्द-महानन्द-चिदानन्दरूपाः षडानन्दभूमय इति ।

पं॰ 14 ख॰ पु॰ प्रथयत्प्रकाशमिति पाठः ।
20

`मूर्तिवैचित्र्यतो देशक्रममाभासयत्यसौ ।
क्रियावैचिर्त्र्यनिर्भासात् कालक्रममपीश्वरः ॥' (ई॰ 2।1।5)

`क्रमो भेदाश्रयो भेदोऽप्याभाससदसत्त्वतः ।' (ई॰ 2।1।4)

पं॰ 10 ख॰ पु॰ तत्तत्स्फुटात्मत्वेनेति पाठः ।
21

`दिनकरसममहदादिकगणपतितां वहति यो नमस्तस्मै ।'

`यत्तत्र नहि विश्रान्तं तन्नभःकुसुमायते ।'

पं॰ 14 ग॰ पु॰ निजस्थितिमिति पाठः ।
22

`देवीपुत्रोऽत्र वटुकः स्वशक्तिपरिवारितः ।'

`गणेशो विघ्नहर्तासौ देवीपुत्रः ॰॰॰।'

`॰॰॰ स्रोतोभेदं संख्यानमेव च ।
प्रवर्तयेद् गुरुं स्वं च स्तेयी स्यात्तदकीर्तनात् ॥'

पं॰ 2 ग॰ पु॰ उत्पादयतामिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ अत एव देवीति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ व्याप्तिरस्तीति गुरव इति `एवं निर्दिशन्ति' इति वाक्यहीनः पाठः ।
23

`नमःस्थिता यथा तारा न भ्राजन्ते रवौ स्थिते ।
एवं सिद्धान्ततन्त्राणि न विभान्ति कुलागमे ॥
तस्मात्कुलादृते नान्यत्संसारोद्धरणं प्रति ।'

`भैरव्या भैरवात्प्राप्तं योगं व्याप्य ततः प्रिये ।
तत्सकाशात्तु सिद्धेन मीनाख्येन वरानने ॥
कामरूपे महापीठे मच्छन्देन महात्मना ।'

पं॰ 2 क॰ ख॰ पु॰ वक्ष्यमाणस्य शास्त्रस्येति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ इत्याद्युक्तः कुलप्रक्रियाया अधिकारः कुलप्रक्रियायास्तु प्रक्रियान्तरेभ्य इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ योगं व्यापि ततः इति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ कामपीठे महापीठे इति पाठः ।
24

`मच्छाः पाशाः समाख्याताश्चपलाश्चित्तवृत्तयः ।
छेदितास्तु यदा तेन मच्छन्दस्तेन कीर्तितः ॥'

`अष्टौ सिद्धा महात्मानो जालपृष्ठाः सुतेजसः ।'

पं॰ 11 क॰ पु॰ इन्द्रियजालप्रायामिति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ इत्याद्युक्तोत्तरीयतेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ हस्तनादवधेयतामिति च पाठः ।
25

`मायारूपं भवेज्जालं दारयेत्कुलचिन्तकः।
विश्वाकारं महाजालं नाडीसूत्रनियोजितम् ॥
भुवनाक्षसमोपेतं तत्त्वग्रन्थिदृढीकृतम् ।
कलारागयुतं चैव ॰॰॰ ॥'

`श्रीमच्छ्रीकण्ठनाथाज्ञावशात्सिद्धा अवातरन् ।
त्र्यम्बकामर्दकाभिख्यश्रीनाथा अद्वये द्वये ॥
द्वयाद्वये च निपुणाः क्रमेण शिवशासने ।
आद्यस्य चान्वयो जज्ञे द्वितीयो दुहितृक्रमात् ॥
स चार्धत्र्यम्बकाभिख्यः सन्तानः सुप्रतिष्ठितः ।
अतश्चार्धचतस्रोऽत्र मठिकाः सन्ततिक्रमात् ॥'

पं॰ 9 क॰ पु॰ धारयेत्कुलेति पाठः ।
26

`शैवादीनि रहस्यानि पूर्वमासन्महात्मनाम् ।
ऋषीणां वक्त्रकुहरे तेष्वेवानुग्रहक्रिया ॥
कलौ प्रवृत्ते यातेषु तेषु दुर्गमगोचरम् ।
कलापिग्रामप्रमुखमुच्छिन्ने शिवशासने ॥

पं॰ 1 क॰ पु॰ इत्यादिवक्ष्यमाणेति पाठः ।
पं॰ 3 ख॰ पु॰ मठिकाश्रयेणायातिक्रमोऽस्तीति पाठः ।
27

कैलासाद्रौ भ्रमन्देवो मूर्त्या श्रीकण्ठरूपया ।
अनुग्रहायावतीर्णश्चोदयामास भूतले ॥
मुनिं दुर्वाससं नाम भगवानूर्ध्वरेतसम् ।
नोच्छिद्यते यथा शास्त्रं रहस्यं कुरु तादृशम् ॥
ततः स भगवान्देवादादेशं प्राप्य यत्नतः ।
ससर्ज मानसं पुत्रं त्र्यम्बकादित्यनामकम् ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ न च्छिद्यते इति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ प्राप्य तत्त्वतः इति पाठः ।
28

`भट्टारिकादिभूत्यन्तः श्रीमान्सिद्धोदयक्रमः ।
भट्टादिपरमेशान्तः श्रीसन्तानोदयक्रमः ॥
श्रीमान्भट्टादिरीशान्तः परमोऽथ गुरुक्रमः ।
त्रिकरूपस्त्रिकार्थे मे धियं वर्धयतांतराम् ॥'

`यो यत्र शास्त्रेऽधिकृतः स तत्र गुरुः ॰॰॰ ।'

`तस्य मे सर्वशिष्यस्य नोपदेशदरिद्रता ।'

पं॰ 5 ख॰ पु॰ श्रीमद्भट्टादिरिति शोधितः पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ त्रिकार्थो मे इति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ तथापि इति वाक्यं नास्ति ।
29

`अध्युष्टसन्ततिस्रोतः सारभूतरसाहृतिम् ।
विधाय तन्त्रालोकोऽयं स्यन्दते सकलान्रसान् ॥'

`॰॰॰ तर्को योगाङ्गमुत्तमम् ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ रसान्वितम् इति, ख॰ पु॰ रसाहृतमिति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ प्रत्यभिज्ञापरस्येति पाठः ।
30

`उपाध्यायाद्दशाचार्य आचार्याणां शतं पिता ।'

`गुरुभ्योऽपि गरीयांसं जनकं चुखुलाभिधम् ।'

पं॰ 2 उपाध्यायादिति पद्यस्य `सहस्रं' तु पितुर्माता गौरवेणातिरिच्यते ।' इति उत्तरार्धं ग॰ पु॰ अधिकं वर्तते ।
31

`योक्ता संवत्सरात्सिद्धिरिह पुंसां भयात्मनाम् ।
सा सिद्धिस्तत्त्वनिष्ठानां स्त्रीणां द्वादशभिर्दिनैः ॥
अतः सुरूपां सुभगां सरूपां भाविताशयाम् ।
आदाय योषितं कुर्यादर्चनं यजनं हुतम् ।'

`इत्यागमं सकलशास्त्रमहानिधानाच्छ्रीशंभुनाथवदनादधिगम्य सम्यक् ।
शास्त्रे रहस्यरससंततिसुन्दरेऽस्मिन् गम्भीरवाचि रचिता विवृतिर्मयेयम् ॥'
इति॥13॥
इदानीं स्वप्रवृत्तियोजनादि आचक्षाणो ग्रन्थकारो ग्रन्थकरणं प्रतिजानीते

पं॰ 6 ख॰ पु॰ सुरूपां भाविताशयामिति पाठः ।
32

पं॰ 3 क॰ ख॰ पु॰ न चान्यथेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ `इत्यहं' इति पद्यं नास्त्येव । ख॰ पु॰ इत्यलं बहुश इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ त्रिकार्थं प्रक्रियालक्षणलक्षितमिति पाठः ।
33

`साक्षात्कृतधर्मा यथादृष्टस्यार्थस्य चिख्यापयिषया प्रयुक्त उपदेष्टा चाप्तः ।'

`यत्किंचित्परमाद्वैतसंवित्स्वातन्त्र्यसुन्दरात् ।
पराच्छिवादुक्तरूपादन्यत्तत्पाश उच्यते ॥'

`भट्टं भट्टारिकानाथं श्रीकण्ठं दृष्टभैरवम् ।
भूतिकलाश्रिया युक्तं नृसिंहं वीरमुत्कटम् ॥
नानाभिधानमाद्यन्तं वन्दे शंभुं महागुरुम् ।'

पं॰ 12 ख॰ पु॰ यदनाख्यात्मभेदप्रथेति पाठः ।
पं 18 क॰ पु॰ कलाश्रया इति पाठः ।
34

`स्त्रीमुखे निक्षिपेत्प्राज्ञः स्त्रीमुखाद्ग्राहयेत्पुनः ।'

पं॰ 6 क॰ पु॰ सामाध्येनेति पाठः ।
35

2 पं॰ ख॰ पु॰ परविबोधेति पाठः ।
पं॰ 17 क॰ पु॰ ईशानतत्पुरुषाविति पाठः ।
36

ईशतत्पुरुषाजातैरुद्भूतैरुद्बुभूषुभिः ।
एकैकः षड्भिरेकेन त्रिकेण द्व्यात्मकैस्त्रिभिः ॥
तदित्थं शिवभेदानां दशानामभवत्स्थितिः ।'

पं॰ 6 क॰ पु॰ उभयस्थितिरिति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ एकैकेनेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ नुपपत्तेरित्यनन्तरं `तथा द्व्यात्मकत्वेन भेदत्रयस्य, इति वाक्यं नास्ति ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ स्वभावभावादिति पाठः ।
37

पं॰ 1 क॰ पु॰ द्व्यात्मकभेदत्रयमिति समस्तः पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ जातात्मान इति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ घोरात्मान इति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ अत एव एकैककथनमिति पाठः ।
38

`यदा त्रयाणां वक्त्राणां वामदक्षिणसंगतिः ।
तदा सप्त द्विकभेदा अष्टौ चैव त्रिकात्मकाः ॥
चतुष्काश्चापि चत्वारः पञ्चकस्त्वेकरूपकः ।
इति विंशतिमध्यात्तु नराजातावसंगतिम् ॥
वामाघोरद्वये यातः स्वातन्त्र्यात्पूर्वपश्चिमौ ।
ज्ञानं भजेते नैवेति भेदषोडशकं स्थितम् ॥
तत्रापि वामदेवीयमेकं तदुपरि स्थितम् ।
स्वरूपं भैरवीयं च तेनाष्टादशधा स्थितिः ॥
रुद्रभेदस्य शास्त्रेषु शिवेनैवं निरूपिता ।'

पं॰ 8 क॰ पु॰ सप्तद्विका भेदा इति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ विंशकमध्यान्तनर इति पाठः ।
पं॰ 17 क॰ पु॰ उक्तमित्यनन्तरं `तद्यथा' इति वाक्यं नास्ति ।
39

`स्रोतस्यूर्ध्वे भवेज्ज्ञानं शिवरुद्राभिधं द्विधा ।
कामजं योगजं चिन्त्यं मौकुटं चांशुमत्पुनः ॥
दीप्त॰॰॰॰. न्तरं पुनः ।
शिवभेदाः समाख्याता रुद्रभेदांस्त्विमाञ्छृणु ॥
विजयं चैव निःश्वासं मद्गीतं पारमेश्वरम् ।
मुखबिम्बं च सिद्धं च सन्तानं नारसिंहकम् ॥
चन्द्रांशुं वीरभद्रं च आग्नेयं च स्वयम्भुवम् ।
विसरं रौरवाः पञ्च विमलं किरणं तथा ॥
ललितं सौरभेयं च तन्त्राण्याहुर्महेश्वरि ।
अष्टाविंशतिरित्येवमूर्ध्वस्रोतोविनिर्गताः ॥'

`॰॰॰. शिवैरुक्तः शिवाभिधः ।
भेदो रुद्रैश्च रुद्राख्य इति भेदा निरूपितः ॥'

पं॰ 4 क॰ ख॰ पु॰ भेदाञ्छृणु प्रिये इत्येवंविधः पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ सद्गीतमिति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ नारसिंहिकमिति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ स्वरूपशिवशक्तीति समस्तः पाठः ।
40

`यच्चान्ते दक्षिणं हार्दं लिङ्गं हृत्परमं मतम् ।
तदप्यन्तःकृताशेषस्प[सृ॰ष्टभावसुनिर्भरम् ॥
सर्वसंहारकत्वाच्च कृष्णं तिमिररूपधृत् ।
भेदभावकमायीयतेजो ऽंशग्रसनात्मकम् ॥
तत्रान्तर्लीनतां याति यावद्वक्त्रचतुष्टयम् ।
उद्बुभूषु तथोद्भूतं तिरोधित्सु तिरोहितम् ॥
इत्थं युगपदेवैतद्भेदषोडशकात्मकम् ।
दक्षे वैसर्गिके हार्दे स्वतन्त्रेऽथ शिवे विशत् ॥
अष्टाष्टकात्म तच्छास्त्रं युगपद्भैरवाभिधम् ।'

`अन्यत्संक्षेपतो वक्ष्ये गीतं यत्परमेष्ठिना ।
तच्च भेदैः प्रवक्ष्यामि चतुःषष्टिं विभागशः ॥

पं॰ 3 ग॰ पु॰ उक्तं च इत्येवंविधः पाठः ।
पं॰ 12 ग॰ पु॰ अष्टाष्टकात्मकं शास्त्रमिति पाठः ।
पं॰ 14 ग॰ पु॰ तथाहीति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ चतुःषष्टिविभागश इति पाठः ।
41

भैरवं यामलं चैव मताख्यं मङ्गलं तथा ।
चक्राष्टकं शिखाष्टकं बहुरूपं च सप्तमम् ॥
वागीशं चाष्टमं प्रोक्तमित्यष्टौ वीरवन्दिते ।
एतत्सादाशिवं चक्रं कथयामि समासतः ॥
स्वच्छन्दो भैरवश्चण्डः क्रोध उन्मत्तभैरवः ।
असिताङ्गो महोच्छुष्मः कपालीशस्तथैव च ॥
एते स्वच्छन्दरूपास्तु बहुरूपेण भाषिताः ।
ब्रह्मयामलमित्युक्तं विष्णुयामलकं तथा ॥
स्वच्छन्दश्च रुरुश्चैव षष्ठं चाथर्वणं स्मृतम् ।
सप्तमं रुद्रमित्युक्तं वेतालं चाष्टमं स्मृतम् ॥
अतः परं महादेवि मतभेदाञ्छृणुष्व मे ।
रक्ताख्यं लम्पटाख्यं च मतं लक्ष्म्यास्तथैव च ॥
पञ्चमं चालिका चैव पिङ्गलाद्यं च षष्ठकम् ।
उत्फुल्लकं मतं चान्यद्विश्वाद्यं चाष्टमं स्मृतम् ॥
चण्डभेदाः स्मृता ह्येते भैरवे वीरवन्दिते ।
भैरवी प्रथमा प्रोक्ता पिचुतन्त्रसमुद्भवा ॥
सा द्विधा भेदतः ख्याता तृतीया तत उच्यते ।
ब्राह्मी कला चतुर्थी तु विजयाख्या च पञ्चमी ॥

पं॰ 12 ख॰ पु॰ लम्पटाद्यं च इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ पञ्च पञ्चालिका इति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ उल्फुल्लकमतमिति समस्तः पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ वीरवत्सले इति पाठः ।
42

चन्द्राख्या चैव षष्ठी तु मङ्गला सर्वमङ्गला ।
एष मङ्गलभेदोऽयं क्रोधेशेन तु भाषितः ॥
प्रथमं मन्त्रचक्रं तु वर्णचक्रं द्वितीयकम् ।
तृतीयं शक्तिचक्रं तु कलाचक्रं चतुर्थकम् ॥
पञ्चमं बिन्दुचक्रं तु षष्ठं वै नादसंज्ञकम् ।
सप्तमं गुह्यचक्रं तु खचक्रं चाष्टमं स्मृतम् ॥
एष वै चक्रभेदोऽयमसिताङ्गेन भाषितः ।
अन्धकं रुरुभेदं च अजाख्यं मूलसंज्ञकम् ॥
वर्णभण्ठं विडङ्गं च ज्वालिनं मातृरोदनम् ।
कीर्त्तिताः परमेशेन रुरुणा परमेश्वरि ॥
भैरवी चित्रिका चैव हंसाख्या च कदम्बिका ।
हृल्लेखा चन्द्रलेखा च विद्युल्लेखा च विद्युमान् ॥
एते वागीशभेदास्तु कपालीशेन भाषिताः ।
भैरवी तु शिखा प्रोक्ता वीणा चैव द्वितीयिका ॥
वीणामणिस्तृतीया तु संमोहं तु चतुर्थकम् ।
पञ्चमं डामरं नाम षष्ठं चैवाप्यथर्वकम् ॥
कबन्धं सप्तमं ख्यातं शिरश्छेदोऽष्टमः स्मृतः ।
एते देवि शिखाभेदा उन्मत्तेन च भाषिताः ॥
एतत्सादाशिवं चक्रमष्टाष्टकविभेदतः ॥'

पं॰ 8 क॰ पु॰ अजाद्यमिति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ वर्णामठम् इति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ प्यवर्धकम् इति पाठः ।
43

`अष्टाविंशतिभेदैस्तु गारुडं हृदयं पुरा ।'

`पश्चिमे भूततन्त्राणि ॰॰॰ ।'

`दक्षिणे दक्षिणो मार्गश्चतुर्विंशतिभेदतः।'

`वामदेवात्तु यज्जातमन्यत्तत्सामृ[म्प्र॰तं शृणु ।'

`एकैकं पञ्चवक्त्रं च वक्त्रं यस्मात्प्रगीयते ।
दशाष्टादशभेदस्य ततो भेदेष्वसंख्याता ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ भेदोपभेदनानावैचित्र्येत्यादिपाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ एकैकवक्त्रस्येति समस्तः पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ पृथगिह नायस्तमित्येवंविधः पाठः ।
44

`तन्त्रं जज्ञे रुद्रशिवभैरवाख्यमिदं त्रिधा ।
वस्तुतो हि त्रिधैवेयं ज्ञानसत्ता विजृम्भते ॥
भेदेन भेदाभेदेन तथैवाभेदभागिना ।'

`पुष्पे गन्धस्तिले तैलं देहे जीवो जले रसः ।
यथा तथैव शास्त्राणां कुलमन्तःप्रतिष्ठितम् ॥'

पं॰ 7 ख॰ पु॰ द्व्यात्मकमप्येतदिति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ षष्ठन्निकमिति समस्तः पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ जलेऽमृतम् इति, ख॰ पु॰ जले घृतमिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ परिप्लुतमिति पाठः । अन्यथा हत्यतो न स्यादित्यन्तः वाक्यपाठः
क॰ ग॰ पुस्तकयोर्नास्ति ।
45

`ततोऽपि संहृताशेषभावोपाधिसुनिर्भरः ।
भैरवः परमार्थोद्यद्द्रवबृंहितशक्तिकः ॥
ईशान-वाम-दक्षासु तासु शक्तित्रयम् क्रमात् ।
अपरादिपराप्रान्तं क्रोडीकृत्य त्रिकं स्थितः ॥
ऊर्ध्ववामतदन्यानि तन्त्राणि च कुलानि च ।
तद्धाराप्रान्तरूढानि प्रापय्याभेदभूमिकाम् ॥'

`इत्थं मध्ये विभिन्नं तत्त्रिकमेव तथा तथा ।
शास्त्रमस्मद्गुरुगृहे संप्रदायक्रमात्स्थितम् ॥'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ भावोपाधिषु निर्भर इति पाठः ।
पं॰ 2 ख॰ पु॰ परमार्थोद्यध्रुवेति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ पु॰ पराक्रान्तमिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ उद्धारप्रान्तेति, क॰ पु॰ भेदभूमिकाः इति च पाठः ।
पं॰ 8 ग॰ पु॰ न तूक्तमेवात्रानेनेति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ चोद्यं तत्कृतमितीति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ सामाहित्यं स्यादिति पाठः ।
46

`प्रसिद्धिरागमो लोके युक्तिमानथवेतरः ।
विद्यायामप्यविद्यायां प्रमाणमविगानतः ॥
प्रसिद्धिरवगीता हि सत्या वागैश्वरी मता ।
तथा यत्र यथा सिद्धं तद्ग्राह्यमविशङ्कितैः ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ अथ नेतर इति पाठः ।
पं॰ 3 ग॰ पु॰ वागीश्वरी इति पाठः ।
पं॰ 12 ख॰ पु॰ प्रयोगप्रदर्शनादिति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ उत्पन्नशाखामूलेति च पाठः ।
47

`यतः शिवोद्भवाः सर्वे शिवधामफलप्रदाः ।'

`सर्वमेतत्प्रवृत्त्यर्थं श्रोतॄणां तु विभेदतः ।
अर्थभेदात्तु भेदोऽयमुपचारात्प्रकल्प्यते ॥
फलभेदो न कल्प्योऽत्र कल्प्यश्चेदयथायथम् ।'

`वेदादिभ्यः परं शैवं शैवाद्वामं च दक्षिणम् ।
दक्षिणाच्च परं कौलं कौलात्परतरं नहि ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ महागुरूपदेशेति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ एकत्वनियामकं कारणं फलयोरित्याद्यसमस्तवाक्यात्मा पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ दक्षिणात्तत्परमिति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ द्वारिद्वारभावेनेति, उपायोपायभावस्येति च पाठः ।
48

`वेदाच्छैवं ततो वामं ततो दक्षं ततः कुलम् ।
ततो मतं ततश्चापि त्रिकं सर्वोत्तमं परम् ॥'

`वाममार्गाभिषिक्तो ऽपि दैशिकः परतत्त्ववित् ।
संस्कार्यो भैरवे सोऽपि कुले कौले त्रिकेऽपि सः ॥'

पं॰ 4 ख॰ पु॰ उक्तमित्यत एवेति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ ज्ञानप्रधानमनामकम् इति पाठः ।
49

पं॰ 6 ख॰ पु॰ प्रधानो हि यत्नः फलवानित्येवंविध एव पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ नहि तदाज्ञायामत्राधिकार इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ प्रकटीकारे चेति, ख॰ अन्यादृष्टार्थप्रकटीत्यादि च पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ त्रिनयनचरणसदोदितचिन्तनेति पाठः ।
50

`पूजा नाम न पुष्पाद्यैर्या मतिः क्रियते दृढा ।
निर्विकल्पे महाव्योम्नि सा पूजा ह्यादरालुयः ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ आसादितस्याष्टसिद्धेरिति, ख॰ पु॰ प्रसादादासादितप्रकृष्टसिद्धेरित्यभिप्राय इति पाठः ।
पं॰ 9 आदिवाक्यमिति पदं ख॰ पुस्तकात् प्रक्षिप्तम् ।
51

`तस्माद्गुरुक्रमायातं दिशन्नेति परं शिवम् ।'

पं॰ 14 क॰ पु॰ मृशन्नेति परमिति पाठः ।
पं॰ 15 निजेत्याद्यारम्भ्य संदर्शनार्थमित्यन्तः पाठः ख॰ पु॰ नास्ति ।
52

`तमनित्येषु भोगेषु योजयन्ति विनायकाः ।'

`तन्मया तन्त्र्यते तन्त्रालोकनाम्न्यत्र शासने ।'

पं॰ 14 ख॰ पु॰ साधनभावाभावलक्षणेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ संमेलनात्मकमेकमेवेदमादिवाक्यप्रवृत्तिहेतु इत्यादिरूपः पाठः ।
53

`भ्रमयत्येव तान्माया ह्यमोक्षे मोक्षलिप्सया ।'

`स्वातन्त्र्यहानिर्बोधस्य स्वातन्त्र्यस्याप्यबोधता ।
द्विधाणवं मलमिदं स्वस्वरूपापहानितः ॥'

`भिन्नवेद्यप्रथात्रैव मायाख्यम् ॰॰॰ ।'

`संसारकारणं कर्म संसाराङ्कुर उच्यते ।'

`मलं कर्मनिमित्तं तु नैमित्तिकमतः परम् ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ अज्ञानतिमिरमिति समस्तः पाठः । क॰ पु॰ समुल्लासितं स्वरूपेति च व्यस्तः पाठः ।
55

`शरीरभुवनाकारो मायीयः परिकीर्तितः ।'

`सर्वो विकल्पः संसारः॰॰॰।'

5 तदिति कर्म, तस्येति बौद्धाज्ञानस्येत्यर्थः, एतत् -- बौद्धमज्ञानमित्यर्थः ।

पं॰ 5 ख॰ पु॰ कथमस्यैतत् इति पाठः ।
56

`परमार्थविकल्पेऽपि नावलीयेत पण्डितः ।
को हि भेदो विकल्पस्य शुभे वा ऽप्यथ वा ऽशुभे ।'

`पाशाश्च पौरुषाः शोध्या दीक्षायां न तु धीगताः ।
तेन तस्यां दोषवत्यामपि दीक्षा न निष्फला ॥'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ शुभे वाप्यशुभे ऽथ वा इति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ केवलेन पुनर्न किंचिदिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ युक्तमेतदभावे मोक्षमिति पाठः ।
57

`ज्ञेयस्य च परं तत्त्वं यः प्रकाशात्मकः शिवः ।'

पं॰ 11 ख॰ पु॰ वक्ष्यमाणसतत्त्वस्येति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ शिवसूत्रेषु दर्शितमित्यर्थ इति पाठः ।
58

पं॰ 16 ख॰ पु॰ पूर्णज्ञानवान् इति पाठः ।
59

`धर्मान्तरप्रतिक्षेपाप्रतिक्षेपौ तयोर्द्वयोः ।
संकेतभेदस्य पदं ज्ञातृवाञ्छानुरोधतः ॥
भेदोऽयमेव सर्वत्र द्रव्यभावाभिधायिनोः ।'

पं॰ 7 क॰ पु॰ अत एवेत्याभिधायिनः शब्दस्येति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ भेदस्य परमित्येवंविधः पाठः ।
60

`मलं कर्म च मायीयमाणवमखिलं च यत् ।
सर्वं हेयमिति प्रोक्तं ॰॰॰ ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ भुवनाकारविविधेति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ बन्ध इत्युच्यते इति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ इत्याद्युक्त्या इति पाठः ।
61

`मोक्षो हि नाम नैवान्यः स्वरूपप्रथनं हि सः ।
स्वरूपं चात्मनः संवित् ॰॰॰ ॥'

पं॰ 7 ख॰ पु॰ यतो यदि तुच्छ इति पाठः ।
62

`चतुर्दशविधं ⁶ यच्च प्रोक्तं संसारमण्डलम् ।'

6 चतुर्दशविधत्वं संसारस्योक्तं यथा --
इति ।
63

`रागादिकलुषं चित्तं संसारस्तद्विमुक्तता ।
संक्षेपात्कथितो मोक्षः प्रहीनावरणैर्जिनैः ॥'

`प्रभास्वरमिदं चित्तं प्रकृत्यागन्तवो मलाः ।
तेषामपाये सर्वार्थं तज्ज्योतिरविनश्वरम् ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ किं तु पदं नास्ति,
पं॰ 12 ख॰ पु॰ संसारस्तद्विविक्तता इति पाठः ।
पं 15 ख॰ ग॰ पु॰ प्रकृत्या तनवो मला इति पाठः ।
64

पं॰ 7 ख॰ पु॰ विशेषमभिधातुमिति पाठः ।
पं॰ 17 ख॰ पु॰ भावना प्रगल्भते इति पाठः ।
65

`चित्तमात्रमिदं विश्वमिति यादेशना मुनेः ।
तत्त्रासपरिहारार्थं बालानां सा न तत्त्वतः ॥
सापि ध्वस्ता महाभागैश्चित्तमात्रव्यवस्थितिः ।'

पं॰ 1 ग॰ पु॰ आशयपरावृत्तेरिति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ संतानश्चैकेन विद्यते इति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ स्वभाववादिन इति, नैःस्वभावादिति पाठः ।
66

`सर्वालम्बनधर्मैश्च सर्वसत्त्वैरशेषतः ।
सर्वक्लेशाशयैः शून्यं न शून्यं परमार्थतः ॥'

`इत्यन्तःकरणस्यैव विचित्रात्मावभासिनः ।
अविभाविततत्त्वस्य विस्फूर्जितमिदं जगत् ॥'

पं॰ 3 क॰ पु॰ सूत्कैव स्यादिति, ग॰ पु॰ स्फुरत्तासाररूपाया इति च पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ भावनादिना इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ अवभासिततत्त्वस्येति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ परमार्थमभ्युपागमदिति पाठः । ग॰ पु॰ विज्ञप्तमेव परमार्थसत्त्वमभ्युपगतमिति पाठः ।
67

पं॰ 1 क॰ पु॰ चोक्तदोष इति समस्तः पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ उत्पन्ने ऽपि प्रकृतिपुरुषविवेकेति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ अकृतं भवति इति पाठः ।
68

`एकमेवेदं संविद्रूपं हर्षविषादाद्यनेकाकारविवर्तं पश्यामः ॥'

`ब्रह्मा तत्राधिपत्वेन बुद्धितत्त्वे व्यवस्थितः ।
सर्वज्ञः च तमेवाहुर्बौद्धानां परमं पदम् ॥'

`पौरुषं चैव सांख्यानां सुखदुःखादिवर्जितम् ।'

पं॰ 5 क॰ पु॰ प्राप्तिरेषां इति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ ब्रह्मैवात्राधिपत्येनेति पाठः ।
69

`षड्विंशकं तु देवेशि योगशास्त्रे परं पदम् ।'

`मौसुले कारुके चैव मायातत्त्वं प्रकीर्तितम् ।'

पं॰ 4 क॰ पु॰ प्रणिधानाद्विशिष्यते इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ षड्विंशकं महादेवीति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ आत्मताभिमानादिति पाठः ।
70

`॰॰॰ अध्वा बन्धस्य कारणम्।'

`सांख्यवेदादिसंसिद्धान् श्रीकण्ठस्तदहर्मुखे ।
सृज्यत्येव पुनस्तेन न सम्यङ्मुक्तिरीदृशी ॥'

पं॰ 6 ख॰ पु॰ इत्याद्युक्तेरिहाध्वा तावदिति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ तत्त्वान्तर्बन्धविगलनात् इति पाठः । क॰ पु॰ विगलनान्मुक्ता इति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ अवच्छेदावस्थितेरिति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ निःशेषेणाक्रमात् इति प्रथमपाठः संदृश्यते ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ पुनस्तस्मादिति, ख॰ पु॰ न सदृङ्मुक्तिरिति पाठः ।
71

`लौकिकानां पुनः सृष्टिः पुनः संहार एव च ।
संसारचक्रमारूढा भवन्ति घटयन्त्रवत् ॥'

`मुक्तं च प्रतिबन्धात्तं पुनर्बध्नाति चेश्वरः ।
बन्धः संसारतो भूयो यावद्देवं न विन्दति ॥

`सर्वाध्वानो विनिष्क्रान्तं शैवानां तु परं पदम् ।'

`शैवः सिद्धो भाति मूर्ध्नातरेषां मुक्तः सृष्टौ पुनरभ्येति नाधः ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ पुनः संसार इति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ यावद्वेहं न विन्दति इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ लक्षणतयेति पाठः ।
72

पं॰ 11 क॰ पु॰ सर्वत्राविशेषेणेति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ सुपूर्णेति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ ख॰ पु॰ संकोचदृगिति पाठः । क॰ पु॰ पशोरविकल्पकमिति पाठः ।
73

`॰॰॰ पुंसः प्रादुर्भवत्परम् ।'

`परमं यत्स्वातन्त्र्यं दुर्घटसंपादनं महेशस्य ।
देवी मायाशक्तिः स्वात्मावरणं शिवस्यैतत् ॥(पा॰ सा॰ 15 का॰)
मायापरिग्रहवशाद्बोधो मलिनः पुमान्पशुर्भवति ।'(पा॰ सा॰ 16 का॰)

7 नाममात्रेण वस्तुसंकीर्तनमुद्देशः, सजातीयविजातीयासाधारणनिरूपकं कारणं लक्षणम्, युक्त्ययुक्तिविवेकः परीक्षा इति ।
74

`तेन स्वरूपस्वातन्त्र्यमात्रं मलविजृम्भितम् ।'

`असूत सा कलातत्त्वं तद्योगादभवत्पुमान् ।
जातकर्तृत्वसामर्थ्यो विद्यारोगौ ततोऽसृजत् ॥
विद्या विवेचयत्यस्य कर्म तत्कार्यकारणे ।
रागो ऽपि रञ्जयत्येनं स्वभोगेष्वशुचिष्वपि ॥
नियतिर्योजयत्येनं स्वके कर्मणि पुद्गलम् ।
कालो ऽपि कलयत्येनं तुट्यादिभिरवस्थितः ॥'

पं॰ 8 क॰ पु॰ अभवत्पुन इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ ज्ञातकर्तृत्वेति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ विवेदयत्यस्येति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ अवच्छेद्यत्वेति पाठः ।
75

`अध्यवसायो बुद्धिः'

`कालकलानियतिबलाद्रागाविद्यावशेन संबद्धः ।

पं॰ 3 ख॰ पु॰ बुद्ध्यंशो व्यवसायेति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ धीर्जायेतेति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ सम्बन्ध इति पाठः ।
76

अधुनैव किंचिदेवेदमेव सर्वात्मनैव जानामि ।
मायासहितं कञ्चुकषट्कमणोरन्तरङ्गमिदमुक्तम् ॥'(प॰ सा॰ 16 उ॰ 17)

`कामशोकभयोन्मादचौरस्वप्नाद्युपप्लुताः ।
अभूतानपि पश्यन्ति पुरतोऽवस्थितानिव ॥'

पं॰ 16 क॰ पु॰ पुरतो ऽवस्थितानि वेति पाठः ।
77

पं॰ 5 ख॰ पु॰ प्राप्तपुरस्थितिरपि पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ पशोरावरणस्यापि इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ प्राप्तपरसंविदैकात्म्यस्य इति पाठः ।
78

पं॰ 3 क॰ पु॰ सर्वोऽयं मम विभव इत्येवंरूपः पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ तथापि तु शरीरान्ते इति पाठः ।
79

`दीयते ज्ञानसद्भावः क्षीयन्ते पशुवासिनाः ।
दानक्षपणसंयुक्ता दीक्षा तेनेह कीर्तिता ॥'

`॰॰॰ प्रारब्ध्रेकं न शोधयेत् ।'

`॰॰॰देहपाते शिवं व्रजेत् ।'

`तस्मात्प्रवितताद्बन्धात्परस्थानविरोधकात् ।
दीक्षैव मोचयत्यूर्ध्वं शैवं धाम नयत्यपि ॥'

पं॰ 5 क॰ पु॰ प्रारब्धं केन शोधयेदिति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ तीव्रतमशक्तिपातादेव इति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ ग॰ पु॰ तद्वदनेनैवास्य ग्रह इति, न चान्यस्मिन्दीक्षेति च पाठः ।
80

`तत्संबन्धात्ततः कश्चित्तत्क्षणादपवृज्यते ।'

`तस्य दीक्षां विनैवात्मसंस्कारपरिणामतः ।
सम्यग्ज्ञानं भवेत्सर्वशास्त्रेषु परिनिष्ठितम् ॥''

पं॰ 3 क॰ पु॰ तत्क्षणादपव्यज्यत इति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ संस्कारपरिपाकत इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ पुनर्वाक्यक्रियेति ख॰ पु॰ पुनर्वाक्ये क्रिया इत्यादिरूपः पाठः ।
81

`गुरुणैव यदा काले संप्रदायो निरूपितः ।
तदाप्रभृति मुक्तोऽसौ यन्त्रं तिष्ठति केवलं ॥'

`अदीक्षितानां पुरतो नोच्चारेच्छिवपद्धतिम् ।'

पं॰ 5 क॰ पु॰ दीक्शाधिकारेणैवेति पाठः ।
82

`सर्वलक्षणहीनोऽपि ज्ञानवान्गुरुरुत्तमः ।'

`शिवशास्त्रविधानज्ञं ज्ञानज्ञेयविशारदम् ।'

`शास्त्रहीने न सिद्धिः स्याद्दीक्षायां वीरवन्दिते ।'

पं॰3 ग॰ पु॰ दीक्षापि चात्र विज्ञानपूर्वा सद्योविमोचिकेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ शास्त्रस्यैव गुरोरिति, दीक्षायामेवेति एव शब्दाधिकश्च पाठः ।
83

`अथात्ममलमायाख्यकर्मबन्धविमुक्तये ।
व्यक्तये च शिवत्वस्य शिवज्ञानं प्रवर्तते ॥'

`अथानादिर्मलः पुंसां पशुत्वं परिकीर्तितम् ।
तत्सद्भाववशोऽज्ञादिः पाशौघः पौरुषः स्मृतः ॥
तस्मात्तत्तत्त्वतो ज्ञेयं मोक्षमक्षयमिच्छता ।'

`यजन्ति विविधैर्यज्ञैर्मन्त्रतत्त्वविशारदाः ।
गुरुतन्त्राद्यनुज्ञातदीक्षासिच्छिन्नसंशयाः ॥'

`न मीमांस्या विचार्या वा मन्त्राः स्वल्पधिया नरैः ।
प्रमाणमागमं कृत्वा श्रद्धातव्या विचक्षणैः ॥

पं॰ 1 क॰ पु॰ ज्ञानाज्ञानकृतमिति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ जयन्तीति पूर्वतनः पाठश्च दृश्यते, क॰ पु॰ मन्त्रतन्त्रविशरदा इति च पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ दीक्षाविच्छिन्नसंशया इति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ न मीमांसा विचार्या वा मन्त्रस्वल्पधियेति पाठः ।
84

सर्वे मन्त्रात्मका देवाः सर्वे मन्त्राः शिवात्मकाः ।
शिवात्मकमिदं ज्ञात्वा शिवमेवानुचिन्तयेत् ॥'

`ततः स भगवानीशः स्फुरन्माणिक्यशेखरः ।
वाक्यानलसमुत्थेन ज्वालावीर्येण मन्त्रराट् ॥
प्रददाह मुनेः सर्वमज्ञानं तृणराशिवत् ।'

`शिववक्त्राम्बुजोद्भूतममलं सर्वतोमुखम् ॥
शिवत्वोन्मीलनं तथ्यं ज्ञानमज्ञाननाशनम् ।
अनेन सिद्धाः पश्यन्ति यत्तत्पदमनामयम् ॥'

`बौद्धं व पौरुषेयं च द्विविधं तन्मलं स्मृतम् ।
तत्र दीक्षादिना याति पौरुषेयं मलं क्षयम् ॥
बौद्धमक्षयमेवास्ते तावत्तावत्समुद्रितम् ।
यावन्न बौद्धमेवास्य सजातीयविलापकम् ॥

पं॰ 1 ख॰ पु॰ सर्वे वर्णात्मका मन्त्राः सर्वे वर्णाः शिवात्मका इति शोधितः पाठोऽस्ति ।
पं॰ 2 क॰ पु॰ शिवात्मकमिदं कृत्वेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ बौद्धमक्षतमिति पाठः ।
85

ज्ञानमभ्युदितं सम्यक्सारेतरविभागकृत् ।'

पं॰ 3 ख॰ पु॰ बौद्धमपि ज्ञानमिति पाठः ।
पं॰ 11 ग॰ पु॰ प्रधानं यञ्ज्ञेयतत्त्वप्रकाशकमिति पाठः ।
86

पं॰ 2 क॰ पु॰ देहान्ते निवृत्तिरिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ निवृत्तित्वादिति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ ख॰ पु॰ सा चैवेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ देवसद्भावेति पाठः ।
87

पं॰ 5 क॰ पु॰ ततः शरीरान्ते इति पाठः ।
88

`विकल्पयुक्तचित्तस्तु पिण्डपाताच्छिवं व्रजेत् ।'
विकल्पहीनचित्तस्तु ह्यात्मानं शिवमव्ययम् ॥
पश्यते भावशुद्ध्या यो जीवन्मुक्तो न संशयः ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ देवसद्भावे इति पाठः ।
पं॰ 3 ख॰ पु॰ विकल्पक्षीणचित्तस्तु इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ ज्ञेयतत्त्वप्रकाशकमिति पाठः ।
89

पं॰ 1 क॰ पु॰ नीलसुखादेरिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ पर्यवस्थितरूपेति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ प्रकाशनरूपः प्रकाशते इति पाठः ।
90

`अबोधो ऽपि बुद्ध्यमानो बोधात्मभूत ईश्वर एव ।'

पं॰ 9 क॰ पु॰ घटाभावोपीति पाठः ।
91

`अनधिगतविषयं प्रमाणमज्ञातार्थप्रकाशो वा'

पं॰ 11 क॰ पु॰ तदभावश्चेति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ एवंरूपानुभवमिति समस्तः पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ य एव हि प्रकाश इति पाठः ।
92

पं॰ 1 ख॰ पु॰ सर्वमस्यावभासेति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ नास्ति कश्चिद्विशेष इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ यदि हि स्वात्मनि पीतं स्यात्पीतं नीलं वा नीलं तत्किमिव विरुद्धमिति पाठः ।
93

पं॰ 4 क॰ पु॰ स्वात्मनि न कश्चिदर्थ इति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ अपि तु प्रकाश इति पाठः ।
पं॰ 16 ख॰ पु॰ स्वप्रकाशात्मतासिद्धाविति पाठः ।
94

`प्रकाशस्यात्मविश्रान्तिरहंभावो हि कीर्तितः ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ नास्तीति प्रत्येति रूपेति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ परमार्थरूप इति वाक्यं नास्ति ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ व्यक्तमेवेति, प्रमाणस्यापरिकल्पनमिति च पाठः ।
96

पं॰ 3 ख॰ पु॰ अहंविमर्शमयत्वादिति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ प्रमात्रन्तरेणेति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ प्रमेत्यादिरिति पाठः ।
97

पं॰ 8 क॰ पु॰ परानपेक्षणाद्धेतोरिति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ यथा प्रमाणाद्यवच्छेदेति पाठः ।
98

पं॰ 1 ख॰ पु॰ पेक्ष्यस्येति प्रकाशेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ नित्य इति कलावच्छेदेति पाठः ।
99

`कदम्बगोलकाकारः स्फुरत्तारकसन्निभः ।'

`बिन्दुर्नादस्तथा व्योम मन्त्रो भुवनविग्रहौ ।
षड्वस्त्वात्मा शिवो ध्येयः फलभेदेन साधकैः ॥'

पं॰ 9 ख॰ पु॰ तारकसप्रभ इति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ भुवनविग्रहे इति पाठः ।
100

`उन्मना तु परो भावः स्थूलस्तस्यापरो मतः ।
पुनः शून्यं च व्योमात्मा संस्पर्शं च ततः परम् ॥
शब्दो ज्योतिस्तथा मन्त्राः कारणा भुवनानि च ।'

`व्योम-विग्रह-बिन्द्वर्ण-भुवनाध्वविभेदतः ।
लक्ष्यभेदः स्मृतः षोढा ॰॰॰ ॥'

`यो यत्राभिलषेद्भोगान्स तत्रैव नियोजितः ।
सिद्धिभाक् ॰॰॰ ॥'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ व्योमात्मा च पुनः शून्यं संस्पर्शमिति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ भुवनेष्वनिभेदत इति पाठः ।
101

`भुवनं चिन्तयेद्यस्तु वक्ष्यमाणैकरूपकम् ।
भुवनेशत्वमाप्नोति ॰॰॰ ॥'

`ब्रह्मादिकारणानां तु विग्रहं यः सदा स्मरेत् ।
पूर्वोक्तलक्षणं यच्च तन्मयत्वमवाप्नुयात् ॥
मन्त्रैश्च मन्त्रसिद्धिस्तु जपहोमार्चनाद्भवेत् ।
पूर्वोक्तरूपकध्यानात्सिध्यत्यत्र न संशयः ॥
ज्योतिर्ध्यानात्तु योगीन्द्रो योगसिद्धिमवाप्नुयात् ।
तन्मयत्वं तदाप्नोति योगिनामधिपो भवेत् ॥
शून्यध्यानाच्च शून्यात्मा व्यापी सर्वगतिर्भवेत् ।
समनाध्यानयोगेन योगी सर्वज्ञतां व्रजेत् ॥'

`॰॰॰ शिवं ध्यात्वा तु तन्मयः ।'

पं॰ 8 क॰ पु॰ ज्योतिर्ध्यानाच्चेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ अधिको भवेदिति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ सर्वगतो भवेदिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ शिवैकानुप्रवेश इति इयानेव पाठः ।
पं॰ 17 क॰ पु॰ शब्दः परविमर्शेति समस्तः पाठः ।
102

पं॰ 4 क॰ पु॰ अनवच्छिन्नादिति ज्ञानशब्दविहीनः पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ उपलक्षणमिव इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ एवोपलक्षणं यावदत्रापीति पाठः ।
103

पं॰ 17 क॰ पु॰ दर्पणान्तः इति आदिशब्दहीनः ख॰ पु॰ दर्पणातिरेकेणेति च पाठः ।
104

पं॰ 1 ख॰ पु॰ दर्पणानतिरिक्तमिति पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ तथा प्रकाशात्मना इत्येव शब्दहीनः पाठः ।
पं॰ 4 ग॰ पु॰ इदं जगत् स्वेच्छयेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ अवसितमिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ स्वरूपानतिरिक्तत्वेनैवेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ परमार्थ इति पाठः ।
105

पं॰ 3 ख॰ पु॰ परस्परस्य भेदस्येति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ निर्वाह इत्याशङ्क्येति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ अतिरिक्ताधिशायक इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ नित्यत्वमस्य नापि धर्मः तत्र कालत्रयानुगामित्वादस्येति पाठः ।
106

1 तात्त्विक इत्यर्थः ।

पं॰ 2 क॰ पु॰ कारत्वमस्य इति अपिशब्दहीनः पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ अञ्जसो विधिरिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ सर्वविभुत्वादिधर्मेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ अहं हि नाम प्रकाशस्य विमर्श इति पाठः ।
107

`स्वातन्त्र्यमेतन्मुख्यं तदैश्वर्यं परमात्मनः ।'(प्र॰ 1 अ॰ 5 आ॰ 13 श्लो॰)

पं॰ 1 ख॰ पु॰ कालाद्याभासेनेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ तत्तदीषणाद्युपाधीति पाठः ।
108

`या सा शक्तिर्जगद्धातुः कथिता समवायिनी ।
इच्छात्वं तस्य स देवि सिसृक्षोः प्रतिपद्यते ॥
एकापि सत्यनेकत्वं यथा गच्छति तच्छृणु ।'

`एवमेषा द्विरूपापि पुनर्भेदैरनन्तताम् ।
अर्थोपाधिवशाद्याति चिन्तामणिरिवेश्वरी ॥'

पं॰ 3 क॰ पु॰ सैकापि सत्यनन्तत्वमिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ अनेकतामिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ इवैश्वरी इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ भावस्य कस्यचन इति यस्येति पदविहीनः पाठः ।
109

`फलभेदादारोपितभेदः पदार्थात्मा शक्तिः'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ परिकल्पते इति, क॰ पु॰ पदान्तरमिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ फलाभेदारोपितभेद इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ एव भवति शक्तीनां पुनरिति पाठः ।
110

पं॰ 2 ख॰ पु॰ भिनत्ति न शक्तिः शक्तिमदित्यादिः पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ किंचिद्भेद इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ भेद एव भासत इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ कथमपह्नव इति तत्पदहीनः पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ अन्तरेण यत्किंचिन्नास्ति इति पाठः ।
111

पं॰ 4 ख॰ पु॰ व्यवहारस्यानपह्नव इति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ देवीयं भात्यपीति पाठः ।
112

पं॰ 5 क॰ पु॰ रूपतयावभासनापीति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ शक्तिस्तथा सृष्टेनेति द्वितीयतथापदहीनः पाठः ।
पं॰ 10 ग॰ पु॰ भेदेन भातीति इति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ न केवलमस्य शक्तिरेवंकल्पितेनेति पाठः ।
113

`स्वातन्त्र्यादद्वयात्मानं स्वातन्त्र्याद्भावनादिषु ।
प्रभुरीशादिसंकल्पैर्निर्माय व्यवहारयेत् ॥'(ई॰ प्र॰ 1-5-16)

पं॰ 4 क॰ ग॰ पु॰ परिनिष्ठितप्रभावः प्रमाता इति पाठः ।
पं॰ 9 ग॰ पु॰ अविलुप्तविभव इति अपरित्याजितप्रमातृभाव इति पाठः ।
पं॰ 11 `स्वातन्त्र्यामुक्तमात्मानं स्वातन्त्र्यादद्वयात्मनः ।' इत्येवं विधः पाठो मूलग्रन्थे ऽस्ति ।
114

` ॰॰॰ शैवी मुखमिहोच्यते ।'

पं॰ 4 क॰ पु॰ प्रकाशमात्ररूपत्वात् इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ उपायान्तरमप्युपपद्यते इति पाथः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ अत एव चानयोरिति पाठः ।
115

`शिवतत्त्वं कथं शून्यं तच्छून्यं नाक्षगोचरः ।
प्रत्यक्षं चाक्षविज्ञानं तदतीतं न किंचन ॥'

`माया हेया शिवो ग्राह्यो ग्राहकः पुरुषः स्मृतः ।
मायाधर्मैः शिवः शून्यः ॰॰॰ ॥'

`अतीन्द्रियं च यद्वस्तु तत्राप्यनुभवो न किम् ।
अनुभावो मनोऽध्यक्षः प्रसिद्धः क्षुद्यथा च तृट् ॥'

पं॰ 18 ख॰ पु॰ अनुभवेन किम् इत्येवंविधः पाठः ।
116

`अनुभावो विकल्पोत्थो विकल्पो(*) मानसः स च ।
समनस्कं च तज्ज्ञेयममनस्कमरूपकम् ॥
अज्ञात्वा दैशिकस्तत्त्वं कथं दीक्षां करोत्यसौ ।
ज्ञेयः सर्वात्मनैवार्थः स ज्ञेयो नैव सर्वथा ॥'

`संकल्पकमत्र मनः ॰॰॰ ।

* तदिति मानसविकल्पनं समनस्कं, शिवतत्त्वं पुनरमनस्कमरूपकं च, अर्थ इति दीक्षादिः प्रवर्तते इत्यर्थः ।
पं॰ 10 बुभुक्षादि हि चक्षुरादिप्रत्यक्षागोचरमपि मनोगोचरतामेति तद्वदिहापि ।

पं॰ 3 क॰ पु॰ पुनरागूर्येति पाठः ।
पं॰ 6 ग॰ पु॰ दैशिकस्तत्रेति पाठः ।
117

पं॰ 4 क॰ पु॰ अज्ञापितेऽपि शिवतत्त्वे इति, ख॰ पु॰ अविज्ञाते इति पाठः ।
118

`क्षुधाद्यनुभवो यत्र विकल्पस्तत्र(*) नो भवेत् ।
वस्त्वाश्रयो विकल्पोऽपि तद्वस्तु घटवन्न च ॥
विकल्पो मानसः सूक्ष्मः शून्यशक्तिलयं गतः ।
तद्गतस्त्वन्यविच्छिन्नस्तेनासौ चित्तविवर्जितः ॥
ज्ञानं चात्मेन्द्रियाश्लेषात्कर्ता ह्यात्मा मनः क्रिया ।
शिवः साध्योऽत्र मन्तव्यो विभुरप्येकधर्मतः ॥'

* यदुक्तं, तस्य चार्थासंस्पर्शित्वं रूपमिति तन्निर्दलयति, तत्र न्यायमाह वस्त्वाश्रयत्वेनेत्यादि । विकल्पस्तत्र नो भवेदिति वस्त्वाश्रय इति हेतुत्वेनोक्तः, यदि वस्त्वाश्रयत्वं तर्हि घटवत् किं न प्रतिभासते, इत्यतो घटवन्न च इत्युक्तम्, तत्र हेतुः विकल्पो इत्यादि ।

पं॰ 3 ख॰ पु॰ मानसप्रत्यक्षगोचरत्वे इति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ मानसगोचरो भवेत् इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ ग॰ पु॰ यस्त्वस्येति, मायापेक्षोपचारेणेति च पाठान्तरमस्ति ।
119

(1) स, विकल्पः ।
(2) रसस्य हि जिह्वेन्दियास्वादेनैव ज्ञानं, रूपस्य तु चक्षुषैवेति ।
(3) रसरूपादेरित्यर्थः ।

पं॰ 1 ख॰ पु॰ अन्यापेक्षया त्वतदिति अतश्चेतीयानेव पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ नियताभिनिवेशित्वादिति पाठः ।
120

`प्रत्यक्षेण यथा वृक्षो रूपमात्राद्विगृह्यते ।
रसादयो गृहीता नो तथेशो ज्ञानशक्तितः ॥
गृह्यते तत्त्वभावेन वस्तुभावविवर्जनात् ।'

`बिन्दुर्नादस्तथा शक्तिः शून्यत्वे परिकल्पिताः ।
चेतसः स्थितिहेत्वर्थं पुनर्नित्यं स्थिरं भवेत् ॥
अतीन्द्रियः सुसूक्ष्मत्वात्सूक्ष्मा शक्तिः स तद्गतः ।
ज्ञानशक्तिर्मता सापि तज्ज्ञानाज्ज्ञात एव सः ॥'

पं॰ 17 क॰ पु॰ जाग्रदवस्थादि इति पाठः ।
121

(1) अर्णः वर्णाध्वा, (2) अणुः मन्त्राध्वा ।

पं॰ 7 ग॰ पु॰ उक्तमित्यपीति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ सुषुप्तानि तदतीतानीति पाठः ।
122

पं॰ 2 क॰ पु॰ इत्यन्यशब्दवाच्यमिति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ पु॰ चतुष्टयस्याप्यासूत्रणमिति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ परामात्मा शिव इति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ तत्त्वग्रामस्य शार्वस्येति पाठः ।
123

`कवलीकृतनिःशेषतत्त्वग्रामस्वरूपकम् ।'

पं॰ 14 क॰ पु॰ ग्रामशब्दो ऽपि इति पाठः ।
124

पं॰ 4 ख॰ पु॰ ऐकात्म्येन स्फुरदिति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ शिवानन्दपरिप्लुतपरमानन्दचमत्कारमय इति पाठः ।
125

पं॰ 10 क॰ पु॰ तदवलब्धप्रकाशं स्वात्मन्येव न पुनर्भावस्वरूपे इति पाठः ।
126

`उभयोर्भावयोर्ज्ञाने ज्ञात्वा मध्यं समाश्रयेत् ।
युगपच्च द्वयं त्यक्त्वा मध्ये तत्त्वं प्रकाशते ॥
भावे त्यक्ते निरुद्धा चिन्नैव भावान्तरं व्रजेत् ।
तदा तन्मध्यभावेन विकसत्यति भावना ॥'

`अपरः षोडशो यावत्कालः सप्रदशः परः ।
परापरस्तु यः कालः स प्रियेऽष्टादशः प्रभुः ॥
प्राण एकं त्रिधा कालं कृत्वा चैव त्यजेत्पुनः ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ भावेन्यक्ते परमे शिवेति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ भावे न्यक्ते निरुद्धा चेदिति पाठः ।
127

`पदैकादशिका सा च प्राणे चरति नित्यशः ।
अकारश्च उकारश्च मकारो बिन्धुरेव च ॥
अर्धचन्द्रो निरोधी च नादो नादान्त एव च ।
शक्तिश्च व्यापिनी चैव समनैकादशी स्मृता ॥'

`उन्मना तु ततो ऽतीता तदतीतं निरामयम् ।'

`भैरवाद्भैरवीं प्राप्तः ॰॰॰ ।'

पं॰ 16 क॰ ख॰ पु॰ भैरवीप्राप्त इत्युक्तेरिति पाठः ।
128

`चतुर्थं संप्रवक्ष्यामि ग्रामधर्मविभेदतः ।'

`हृदिस्थं सर्वदेहस्थं स्वभावस्थं सुसूक्ष्मकम् ।
सामूह्यं चैव तत्त्वानां ग्रामशब्देन कीर्तितम् ॥
आत्मा वै धर्म इत्युक्तो ग्रामधर्मः प्रकीर्तितः ।
प्रकाशावस्थितं ज्ञानं भावाभावादिमध्यतः ॥
स्वस्थाने वर्तनं ज्ञेयं वर्तनं वृत्तिरुच्यते ।
वृत्तिस्तु स्वपदं ज्ञात्वा द्रष्टृत्वं परिपठ्यते ।
प्रबद्धं तद्विजातीयाद्बाह्यावरणवर्जितम् ।
परापरविनिर्मुक्तमेकादशपदोज्झितम् ॥
स्वात्मन्यात्मनि यज्ज्ञानं शिवामृतपरिप्लुतम् ।
विविक्तवस्तुकथितशुद्धविज्ञाननिर्मलः ॥
ग्रामधर्मवृत्तिरुक्तस्तन्त्रेऽस्मिन्सर्वथोदितः ।'

`अथ वा शिवमन्विच्छेत्साधकः परतत्त्ववित् ।'

`स्थितिः कार्या तु तत्त्वस्था मध्यशक्तिप्रभान्विता ।'

पं॰ 6 ग॰ पु॰ सामूह्यं सर्वतत्त्वानामिति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ आत्मैव धर्म इत्युक्तो ग्रामो धर्म इति पाठः ।
129

`शिवभावनयौषध्या बद्धे मनसि संसृते ।
काष्ठकुड्यादिषु क्षिप्ते रसवच्छिवहेमता ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ प्रसिद्ध्यतीति पाठः ।
130

`मध्यनाडी मद्यसंस्थबिससूत्राभरूपया ।
ध्यातान्तर्व्योमया देव्या तया देवः प्रकाशते ॥'

`॰॰॰ एकाकी न रमाम्यहम् ।'

`सेव्यमानमधोर्ध्वं तु प्राणापानोत्थरूढधीः ।
ऊर्ध्वं त्यक्त्वा तु प्रविशेद्रामस्थोऽत्रात एव च ॥'

`रामः किमुच्यते देव योऽत्रस्थः स च कः प्रभो ।
तस्याभ्यासः कथं नाम ब्रूहि सर्वं महेश्वर ॥'

1 आगूरणमाक्षेपः

पं॰ 4 ख॰ पु॰ बिससूत्राभसूत्रयेति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ यत्रस्थः स च क इति पाठः ।
131

`रामस्थं परमेशानि योगं यत्कीर्तितं मया ।
कथयामि यथातथ्यमभ्यासस्तस्य योगतः ॥'

`विषयेषु च सर्वेषु इन्द्रियार्थेषु च स्थितः ।
यत्र यत्र निरूप्येत नाशिवं विद्यते क्वचित् ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ शिवस्यैव हृदयमशेषेति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ ध्यायते सकलं ध्येयमिति पाठः ।
133

`सर्वो विकल्पः स्मृतिः ॰॰॰'

`ध्यानं या बुद्धिर्निराकारा निराश्रया ।
न तु ध्यानं शरीरस्य मुखहस्तादिकल्पना ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ मनो मतिरिति विमर्शात्मेति पाठः ।
पं॰ 12 ख॰ ग॰ पु॰ निश्चला चिन्ता इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ मुखचिन्तादिकल्पना इति पाठः ।
134

`भूयो भूयः परे भावे भावना भाव्यते हि या ।
जपः सोऽत्र स्वयं नादो मन्त्रात्मा जप्य ईदृशः ॥'

पं॰ 1 ग॰ परिपूर्णमिति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ तत्स्वरूपो जपः प्रोक्त इति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ पदाच्युत इति, पदाच्च्युत इति पाठान्तरं चास्ति ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ परामर्शसार इति पाठः ।
पं॰ 12 ग॰ पु॰ परे तत्त्वे इति पाठः । क॰ पु॰ साध्यते हि या इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ जप ईदृश इति पाठः ।
135

`गच्छंस्तिष्ठन्स्वपञ्जाग्रदुन्मिषन्निमिषंस्तथा ।
धावनं प्लवनं चैव आयासः शक्तिवेदनम् ॥
बुद्धिभेदास्तथा भावाः संज्ञाः कर्माण्यनेकशः ।
एतच्चतुर्दशाविधं रामं तु परिकीर्तितम् ॥
व्यापितं देवदेवेन शिवेन परमात्मना ।
सर्वभावान्तरस्थेन अनेकाकारलक्ष्मणा ॥
कल्मषक्षीणमनसा स्मृतिमात्रनिरोधनात् ।
ध्यायते परमं ध्येयं गमागमपदे स्थितम् ॥
परं शिवं तु व्रजति भैरवाख्यं जपादपि ।
तत्स्वरूपं जपः प्रोक्तो भावाभावपदच्युतः ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ रामस्येति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ तत्स्वरूपो जप इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ व्यतिरिक्ताकारध्येयेति पाठः ।
136

पं॰ 5 क॰ पु॰ इह अहंपरामर्शमात्रसारत्वादिति पाठः ।
137

पं॰ 6 क॰ ख॰ पु॰ भेदसंगम इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ एषणीयत्वादिनानात्वादिति पाठः ।
138

पं॰ 1 ख॰ पु॰ एतदेवाभासमानमिति पाठः ।
139

पं॰ 1 क॰ पु॰ स्वविमर्शतयेति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ ग॰ पु॰ भूचर्यादिकगणस्यापीति पाठः ।
140

पं॰ 2 क॰ ख॰ पु॰ तदुल्लासादिति पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ निरुक्तिरिति पाठः ।
141

पं॰ 1 क॰ पु॰ वाहयन्ति इति भैरवा इति पाठः ।
पं॰ 2 क॰ समधिरूढावधाना इति, ख॰ पु॰ समारूढा, इति पाठान्तरोपेतश्च पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ अयं स्वरूपीति पाठः ।
142

`भ्रियात्सर्वं रवयति सर्वदो व्यापको ऽखिले ।
इति भैरवशब्दस्य सततोच्चारणाच्छिवः ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ असौ चान्वर्थैः सकलजगद्भरणादिति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ रचयतीति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ समन्ततोच्चारणाच्छिव इति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ स्पष्टः पाठः इति ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ स्वानन्दतयोच्छलनमिति प्रथमः पाठः ।
143

पं॰ 5 क॰ ख॰ अखिलेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ बोधात्मकसमस्तक्रियामये इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ ख॰ पु॰ गुणमयश्च गतिरिति पाठः ।
144

पं॰ 6 क॰ पु॰ इति भाव इति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ योऽस्येति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ शिवे मन्त्रमहेश्वरेति शोधितः पाठः ।
145

`एवं वामो देवः स दीव्यति क्रीडति प्रभुर्यस्मात् ।'

`अविहृतगतिः स यस्माद्देवस्तस्मात्सदाशिवो गीतः ।'

पं॰ 12 क॰ ख॰ पु॰ क्रीडति प्रभुर्यः स्यादिति पाठः ।
146

`स्वापोऽप्यास्ते बोधयन्बोधयोग्यान् रोध्यान्रुन्धन्पाचयन्कर्मिकर्म ।
मायाशक्तोर्व्यक्तियोग्याः प्रकुर्वन् सर्वं पश्यन् यद्यथावस्तुजातम् ॥'

पं॰ 9 ख॰ पु॰ फलदानौन्मुख्येति पाठः ।
पं॰ 14 ग॰ पु॰ पश्यन्सर्वं यद्यथेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ पर्यवसायिनोपकारकत्वेन हेतुनेत्येवंविधः पाठः ।
147

पं॰ 1 क॰ पु॰ परमाद्वयेति पाठः ।
पं॰ 3 ख॰ पु॰ विशेषेण योगेनेति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ महत्पदमुपात्तमिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ महत्पदविशेषणमिति लक्षणपदहीनः पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ तद्व्याख्यातिश्चेति पाठः ।
148

`यो गुरुः स शिवः प्रोक्तो यः शिवः स गुरुः स्मृतः ।
उभयोरन्तरं नास्ति गुरोरपि शिवस्य च ॥'

पं॰ 14 ख॰ पु॰ अवलम्ब्य चर्च्यते इति पाठः ।
149

पं॰ 2 क॰ पु॰ स्वसंविदनुभव इति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ उपांशु संक्षेपेणेति पाठः ।
150

`धाम्नां त्रयाणामप्येषां सृष्ट्यादिक्रमयोगतः ।
भवेच्चतुर्धावस्थानमेवं द्वादशधोदितः ॥
स्वसंवित्परमादित्यः प्रकाशवपुरव्ययः ।'
इति ॥107॥
ननु एक एव परप्रकाशात्मको भैरवादिशब्दव्यपदेश्यः परमेश्वरः समस्ति, तस्य चाभिन्ना एकैव स्वातन्त्र्याख्या शक्तिः इत्युपपादितं, तत्कथमस्य इह द्वादशधोदय इत्युक्तम् ? , इत्याशङ्क्याह
तावान्पूर्णस्वभावोऽसौ परमः शिव उच्यते । tantraloka.1.108a
तेनात्रोपासकाः साक्षात्तत्रैव परिनिष्ठिताः ॥ tantraloka.1.108b

पं॰ 3 क॰ पु॰ भवन्ति सर्वसर्वात्मकत्वेन स्फुरन्तीति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ तस्य चैके वाभिन्ना इति पाठः ।
151

पं॰ 16 ख॰ पु॰ यामलोक्त इति, यामलोत्थ इति च पाठः ।
152

`सिद्धान्ते पञ्चकं सारं चतुष्कं वामदक्षिणे ।
त्रिकं तु भैरवे तन्त्रे ॰॰॰ ॥'

पं॰ 8 क॰ पु॰ तत्रैव प्रक्रियायामिति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ चतुर्थे वामेति पाठः ।
153

`ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा ।
वाराही च तथेन्द्राणी चामुण्डा चेति मातरः ॥'

`उमा दुर्गा भद्रकाली स्वस्ति स्वाहा शुभङ्करी ।
श्रीश्च गौरी लोकधात्री वागीशी दशमी स्मृता ॥'

पं॰ 8 क॰ ग॰ पु॰ न्यूनस्वीकार इति, ख॰ पु॰ त्रयोदशकथनेन अधिकेति च पाठः ।
154

पं॰ 12 क॰ पु॰ अस्य स्वर्गानुगमेति पाठः ।
155

`चतुष्कं षट्कोष्टकं द्वादशारं षोडशारकम् ।
चतुर्विंशारकं देवि प्रविभक्त्या सुसंस्थितम् ॥'

पं॰ 3 क॰ पु॰ तथात्वे षोडश इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ समुल्लासस्य चक्रेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ चतुष्कषट्कोष्ठकेति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ प्रविभक्त्या तथाष्टकमिति पाठः ।
156

`येन येन हि रूपेण साधकः संस्मरेत्सदा ।
तस्य तन्मयतां याति चिन्तामणिरिवेश्वरः ॥'

पं॰ 6 ख॰ पु॰ साधकशमानुसारमिति पाठः ।
157

पं॰ 2 ख॰ पु॰ उपासते इति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ अस्य स्यात्सृष्टिरिति प्रथमः पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ सरसीभावे इति पाठः ।
158

पं॰ 7 क॰ पु॰ पुष्टिं कुरु रसो ऽनेन ध्याययन्तु ततस्तरामिति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ संकल्पोऽपि इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ पुष्णीयादिति पाठः ।
159

`वषडाप्यायने शस्तः ॰॰॰ ।'

`पुष्टावाप्यायने वर्गैः ॰॰॰ ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ शुष्कसरसीति पाठः ।
पं॰ 2 क॰ पु॰ पूर्णमितादीति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ वर्णैरिति दन्त्योष्ठ्येति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ वर्णैरिति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ अस्या लौकिकत्वं दर्शितं तामिति सृष्टिरूपामिति पाठः ।
160

`दधिहोमात्परा पुष्टि ॰॰॰ ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ विभजयतीति पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ दधिहोमात्मना पुष्टिरिति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ प्रत्येकमभिसंबन्ध इति, क॰ पु॰ तेनेति अमृतादिना द्रव्यजातेऽर्पणबीजमिति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ तस्माद्विकस्वरो बोधेति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ अवच्छेदानवच्छिद्भ्यामिति वाक्यं नास्ति ।
161

`साधकानां बुभुक्षूणां विधिर्नियतियन्त्रितः ।
मुमुक्षूणां तत्त्वविदां स एव तु निरर्गलः ॥'

`त्रैविद्या मां सोमपाः पूतपापा यज्ञैरिष्ट्वा स्वर्गतिं प्रार्थयन्ते ।
ते पुण्यमासाद्य सुरेन्द्रलोकमश्नन्ति दिव्यान्दिवि देवभोगान् ॥'

* निरर्गलो नियतियन्त्रणारहित इत्यर्थः ।

पं॰ 3 क॰ पु॰ नियतयन्त्रित इति पाठः ।
162

क्षीणे पुण्ये मर्त्यलोकं विशन्ति ।'

`अनन्याश्चिन्तयन्तो मां ये जनाः पर्युपासते ।
तेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम् ॥'

`येऽप्यन्यदेवताभक्ता यजन्ते श्रद्धयान्विताः ।
तेऽपि मामेव कौन्तेय यजन्त्यविधिपूर्वकम् ॥'

इत्यादिना इति, क्षीणे पुण्ये इति च 1-2 पंक्तिद्वयस्थपाठः ग॰ पु॰ न वर्तते तथात्वे 3 पंक्तिस्थः `च' इति नास्ति अतः अनुमीयते पुस्तकान्तरेषु पश्चात्प्रक्षिप्तोऽधिकश्चोक्तपाठोऽस्तीति ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ बोधाद्यतिरिक्तमिति प्रथमः, बोधादतिरिक्तमिति लक्ष्यमाणशोधनः पाठो ऽप्यस्ति ।
पं॰ 14 क॰ ख॰ पु॰ किंचित्पूज्यतयेति पाठः ।
163

वेद्यो वेदकतामाप्तो वेदकः संविदात्मताम् ।
संवित्त्वदात्मा चेत्सत्यं तदिदं त्वन्मयं जगत्' ॥

पं॰ 1 क॰ ख॰ पु॰ तेऽपि बोधमिति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ अन्यत्तत्र नियताकारमिति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ मृशन्तोऽपि ते च इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ संवित्त्वदात्म चेदिति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ प्रमात्रेकस्वात्मेति पाठः ।
164

पं॰ 5 `वेद्या हि' इति संपूर्णपद्यं ग॰ पुस्तकात्पूरितमस्ति ।
पं॰ 9 क॰ ख॰ पु॰ बोधात्महेतुनेति पाठः, क॰ ख॰ पु॰ स्वात्मतत्त्वस्य इति वाक्यं नास्ति ।
पं॰ 10 क॰ ख॰ पु॰ अनवच्छिन्नतया अविरतेनेति पाठः ।
165

`विधेर्लक्षणमेतावदप्रवृत्तप्रवर्तनम् ।
अतिप्रसङ्गदोषेण नाज्ञातज्ञापनं विधिः ॥'

पं॰ 3 क॰पु॰ सर्वस्फुरणादिति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ कस्य तावद्विषयेत्येवंविधः पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ नियोगस्त्र्यंशश्चेति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ न ज्ञातज्ञापनं विधिरिति पाथः ।
पं॰ 12 ख॰ पु॰ अवबोधयतोऽस्यैतावत्प्रवर्तकत्वमिति प्रथमः पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ प्रवृत्तोहम् इत्यारभ्य प्रत्ययवाच्य इत्यन्तः पाठो ग॰ पुस्तकात्पूरितोऽस्ति ।
166

`दार्श-पौर्णमासाभ्यां यजेत स्वर्गकामः ।'

`सा धातोः प्रत्ययाद्वापि भावनावगता सती ।
अपेक्षतेऽंशत्रितयं किं केन कथमित्यदः ॥'

`चोदनेति क्रियायाः प्रवर्तकं वचनम् ।'

`ऐन्द्राग्रमेकादशकपालं निर्वपेत् ।'

पं॰ 18 क॰ पु॰ संवेद्यरूपिण इति ख॰ पु॰ रूपितामिति पाठः ।
168

पं॰ 2 क॰ पु॰ तं वदन्तोऽपीति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ मूलगीतास्वपि च्यवन्ति ते इति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ स चैवेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ प्रमाणान्तरनैरपेक्ष्येणैवेति पाठः ।
169

`न तु मामभिजानन्ति तत्त्वेनातश्च्यवन्ति ते ।'

`यान्ति देवव्रता देवान्पितॄन्यान्ति पितृव्रताः ।
भूतानि यान्ति भूतेज्या यान्ति मद्याजिनोऽपि माम् ॥'

पं॰ 2 क॰ पु॰ वदन्तोऽपीति पाठः ।
170

पं॰ 16 क॰ पु॰ मात्रैकगोचर इति पाठः ।
171

`अहं हि सर्वयज्ञानां भोक्ता च प्रभुरेव च ।'

पं॰ 8 क॰ पु॰ सा त्वेवं भिन्नाकृतिमती वा संविदिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ द्योतमानत्वैकस्वभावमिति पाठः ।
173

पं॰ 2 क॰ पु॰ धाम या इति, ख॰ पु॰ मन्त्रादिर्वृत्तिर्धाम वा इति पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ ब्राह्मणत्वेनेति पाठः ।
174

पं॰ 10 क॰ ख॰ पु॰ संततीरुल्लासयतीति, ख॰ पु॰ स्वाङ्गभूतेति पाठः ।
पं॰ 16 ख॰ पु॰ जडाजडशब्दव्यपदेश इति पाठः ।
175

पं॰ 7 ख॰ पु॰ बुद्धिभावरससहितत्वेन तत्तदिच्छाबहिष्कृतत्वेनेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ स बुद्ध इति पाठः ।
176

`अन्यथा स्वल्पबोधस्तु तन्तुभिः कीटवद्यथा ।
मलतन्तुसमारूढः क्रीडते देहपञ्जरे ॥'

`सम्यग्बुद्धस्तु विज्ञेयः ॰॰॰ ।'

`नानाकारैर्विभावैश्च भ्राम्यते नटवद्यथा ।
स्वबुद्धिभावरहितमिच्छाक्षेमबहिष्कृतम् ॥।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ स बुद्ध इति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ बुद्धः स विज्ञेय इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ ख॰ पु॰ इच्छाज्ञेयबहिष्कृतमिति, ग॰ पु॰ परिष्कृतमित्यपि पाठः ।
177

`॰॰॰ज्ञेयस्य ज्ञेयता ज्ञानमेव' ।

`ज्ञेयस्वभावश्चिद्रूपस्तच्छाया नैव च्छादयेत् ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ संज्ञित इति पाठः ।
178

पं॰ 14 क॰ पु॰ स चाप्यपरतामिति, ग॰ पु॰ समाप्य स्थिरतामिति पाठः ।
पं॰ 16 वक्ष्याम इति आरभ्य बहुप्रकारम् इत्यन्तः पाठो ग॰ पुस्तकात् पूरितोऽस्ति ।
179

`तारतम्यप्रकाशो यस्तीव्रमध्यममन्दताः ।
ता एव शक्तिपातस्य प्रत्येकं त्रैधमास्थिताः ॥'

`विज्ञानभित्प्रकरणे सर्वस्योद्देशनं क्रमात् ।'

पं॰ 14 क॰ पु॰ नित्यरूपमिति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ क॰ पु॰ निर्ह्रासिनेति पाठः ।
180

पं॰ 6 क॰ पु॰ उपायविधिनिषेधमात्रेति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ औपाधिकं भेदमिति पाठः ।
182

पं॰ 10 क॰ पु॰ तावदनौपाधिकत्वादिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ चाप्युपायो य इति, ख॰ पु॰ चाभ्युपेय इति पाठः ।
183

`अपरोक्षे भवत्तत्त्वे सर्वतः प्रकटे स्थिते ।
यैरुपायाः प्रतन्यन्ते नूनं त्वां न विदन्ति ते ॥'

पं॰ 17 क॰ पु॰ प्रकटस्थिते इति पाठः ।
184

`सेयं क्रियात्मिका शक्तिः शिवस्य पशुवर्तिनी ।
बन्धयित्री स्वमार्गस्था ज्ञाता सिद्ध्युपपादिका ॥'

पं॰ 17 क॰ पु॰ प्राथमिककाले च ज्ञानात्मनीति पाठः ।
185

पं॰ 1 क॰ पु॰ निर्विकल्पोत्थे इति, ग॰ पु॰ निर्विकल्पैकनामनि इति प्रथमः पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ साक्षात्कारतयेति पाठः ।
186

पं॰ 1 क॰ ग॰ पु॰ द्वयापेक्षितत्त्वेऽपीति पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ संस्कुरणमिति पाठः ।
पं॰ 17 ख॰ पु॰ समाधिगम्यमिति पाठः ।
187

पं॰ 4 क॰ पु॰ विकल्प्य एवार्थ इति पाठः ।
188

पं॰ 6 क॰ ग॰ पु॰ वासनाशान्त्यै इति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ स्वाचित्ते वासनेति पाठः ।
189

`प्रणवेन तु तत्सर्वं शरीरोत्पत्तिकारणम् ।
न्यसेत्क्रमेण देवेशि त्रिंशदेकं च संख्यया ॥'

`हेयाध्वानमधः कुर्वत्रेचयेत्तं वरानने ।
यावत्सा समना शक्तिः ॰॰॰ ॥'

`योगमेकत्वमिच्छन्ति वस्तुनोऽन्येन वस्तुना ।'

पं॰ 2 क॰ ख॰ पु॰ चिल्लयीकृता इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ अधः कृत्येति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ योगो नान्यत्क्रियेति पाठः ।
190

पं॰ 16 क॰ पु॰ ज्ञानमेव हि मोक्षायेति पाठः ।
191

`दीक्षैव मोचयत्यूर्ध्वं शैवं धाम नयत्यपि'

पं॰ 1 क॰ पु॰ क्रियाया अपवर्गेति अपि शब्दहीनः पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ क्रियाधिकाः शक्तय इति पाठः ।
192

`यतो ज्ञानेन मोक्षस्य या हेतुफलतोदिता ।
न सा मुख्या ॰॰॰ ॥'

`पत्युर्धर्माः शक्तयः स्युः ॰॰॰ ।'

पं॰ 3 क॰ पु॰ तथातत्त्वमिति पाठः ।
193

`आत्मत्वाभिसंबन्धादात्मा'

`तस्य गुणा
बुद्धिसुखदुःखेच्छाद्वेषप्रयत्नधर्माधर्मसंस्कारसंख्यापरिमाणपृथक्त्वसंयोगविभागाः
।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ पारमेश्वरेति, पाठः ।
पं॰ 2 ख॰ पु॰ काणादिदृष्टेति च पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ आगमापायभिन्नमित्येवं रूपः पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ मप्यत्युपागमन् इति, ख॰ पु॰ अप्युपागमन् इति पाठः ।
194

`मातृकॢप्ते हि भावस्य तत्र तत्र वपुष्यलम् ।
को भेदो वस्तुतो वह्नेर्दग्धृपक्तृत्वयोरिव ॥'

`इत्थं नानाविधैः रूपैः स्थावरैः जङ्गमैरपि ।
क्रीडया प्रसृतो नित्यमेक एव शिवः प्रभुः ॥'

पं॰ 8 क॰ पु॰ भिन्नश्चेच्छक्तयस्ततः इति पाठः ।
पं॰ 12 ख पु॰ स्यादित्याहेत्येवं पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ एक एव इतीयमिति ख॰ पु॰ इतीयमद्वयप्रतिज्ञात्मिकानेकेषामिति पाठः ।
195

`बहुशक्तित्वमप्यस्य तच्छक्त्यैवावियुक्तता ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰ अद्वयखण्डनेति पाठः ।
196

`तेषां ज्ञानी नित्ययुक्त एकभक्तिर्विशिष्यते ।
प्रियो हि ज्ञानिनोऽत्यर्थमहं स च मम प्रियः ॥'

`॰॰॰ ज्ञानी त्वात्मैव मे मतः ।'

`ज्ञानमेव विमोक्षाय ॰॰॰ ।'

`॰॰॰ न ज्ञानरहिता क्रिया ।'

`यतो नान्या क्रिया नाम ॰॰॰'

पं॰ 2 ख॰ पु॰ निःसंख्यात्वमिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ इन्द्रियगोचरादिति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ एषमेवान्तरभेदादिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ प्रथमं पञ्च भेदा इति पाठः ।
199

`प्रदेशो ब्रह्मणः सार्वरूप्यमनतिक्रान्तश्चाविकल्प्यश्च ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ ज्ञानात्मत्वमिति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ प्रादेशोऽपीति, अविकल्पश्चेति च पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ काल्पनिके हेत्वेति अपिशब्दहीनः पाठः ।
200

`तच्च साक्षादुपायेन ॰॰॰ ।'

पं॰ 5 ख॰ पु॰ साक्षादेवोपायनानात्वमिति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ अवशिष्ट एवेति पाठः ।
201

पं॰ 9 क॰ पु॰ परमेशेनेति पाठः ।
पं॰ 12 ख॰ पु॰ चिन्तकस्येवेति, प्रतिबोधित इति च पाठः ।
202

`यस्य ज्ञेयमयो भावः स्थिरः पूर्णः समन्ततः ।'

पं॰ 4 क॰ पु॰ स्थान-विकल्पनैरिति पाठः ।
203

`प्रविविक्षुर्विकल्पस्य कुर्यात्संस्कारमञ्जसा ।'

`संविदभ्येति विमलामविकल्पस्वरूपताम् ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ ज्ञातव्या पारमार्थिकस्येति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ पु॰ विकल्पजननाक्रमेणाविकल्पकात्मकेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ स कथं भवतीति पाठः ।
204

पं॰ 7 ख॰ पु॰ इत्याह इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ तृतीयार्थे तस् तसीति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ यो बोध इति पाठः ।
पं॰ 16 ख॰ पु॰ तद्रूपमिति शोधितः पाठः ।
205

`मुख्यत्वं कर्तृतायास्तु बोधस्य च चिदात्मनः ।
शून्यादौ तद्गुणे ज्ञानं तत्समावेशलक्षणम् ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ तद्गुणज्ञानमिति समस्तः पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ गतत्वेन व्याख्यास्यमानत्वात् इति पाठः ।
206

`सैषा सारतया प्रोक्ता हृदयं परमेष्ठिनः ।'

पं॰ 5 ख॰ पु॰ चिन्मात्रात्म पारमार्थिकेति पाठः ।
पं॰ 9 ख॰ पु॰ आत्माभिनिवेशमिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ नन्यापेक्षत्वादिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ ग॰ प॰ हृदयं विसर्ग इति पाठः ।
207

पं॰ 5 क॰ पु॰ बोधैकात्मेति पाठः ।
208

पं॰ 2 क॰ पु॰ अधरीकृत्येति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ ख॰ पु॰ प्रतिकर्मव्यवस्थैवेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ असंकुचितचिदैकात्म्यमेवेति पाठः ।
209

पं॰ 4 ख॰ पु॰ विकल्पापेक्षत्वमिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ ख॰ पु॰ अपेक्षन्ते इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ शिवात्मनाभिगम इति पाठः ।
210

`अनधिगतविषयं प्रमाणम् अज्ञातार्थप्रकाशो वा ।'

पं॰ 8 क॰ ख॰ पु॰ अज्ञातार्थविषयो वा इति पाठः ।
211

पं॰ 4 ग॰ पु॰ यथा प्रथेति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ प्रथा हि विकल्पभावादौ प्रतिपत्तिगृहीत एवार्थ इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ अस्याः प्रवृत्तेर्यत्तु गृह्णामीत्यविकल्पैकबलात्तं प्रतीति पाठः ।
212

रुद्रशक्तिसमावेशः पञ्चधा ननु चर्च्यते ।
भूततत्त्वात्ममन्त्रेशशक्तिभेदाद्वरानने ॥
पञ्चधा भूतसंज्ञोऽत्र त्रिंशद्वा तु तथापरः ।
आत्माख्यस्त्रिविधः प्रोक्तो दशधा मन्त्रसंज्ञकः ॥
द्विविधः शक्तिसंज्ञोऽपि ज्ञातव्यः परमार्थतः ।
पञ्चाशद्भेदभिन्नोऽयं समावेशः प्रकीर्तितः ॥'

पं॰ 5 ग॰ पु॰ अस्याविशेषस्य इति पाठान्तरं च ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ प्रकारत्वमेवाहेति पाठः ।
215

`आत्मा चतुर्विधा ह्येषः ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ अत्रैव हेतुरिति पाठः ।
216

`माया-सदाशिव-शिवप्रान्तव्याप्त्री ननु क्रमात् ।'

पं॰ 11 ख॰ पु॰ व्याप्तीन्यनुक्रमादिति पाठः ।
217

`तन्मात्रेभ्यश्च भूतानि ॰॰॰ ।'

पं॰ 17 ग॰ पु॰ तत्तादृक्त्वादाकाश इति पाठान्तरं च वर्तते ।
219

पं॰ 2 क॰ ख॰ पु॰ भूततत्त्वस्थितिमिति पाठः ।
पं॰ 10 ग॰ पु॰ तत्त्वमध्ये अवस्थापि इति पाठः ।
220

पं॰ 11 ख॰ ग॰ पु॰ भौताद्यावेशवर्णने इति पाठः ।
पं॰ 12 ग॰ पु॰ प्रस्तुतेऽपि प्रसङ्गादित्युक्तम् ।
221

`तच्छक्तिचक्रात्मकमेव विश्वं ग्राह्यग्रहीतृग्रहणात्मनैतत् ।
अन्तादिमध्येषु सदा विभाति नात्यन्तभिन्नं भवतोऽस्ति किंचन ॥'

`शक्तिमच्छक्तिभेदेन धरातत्त्वं विभिद्यते ।
स्वरूपसहितं तच्च विज्ञेयं दशपञ्चधा ॥'

`॰॰॰ शिवः साक्षान्न भिद्यते ।'

पं॰ 13 क॰ पु॰ अत एव विकल्पेति पाठः ।
224

पं॰ 3 ख॰ पु॰ तेन तत्स्वविकल्पेति पाठः ।
225

पं॰ 3 क॰ पु॰ अखण्डेनैवेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ कल्पनमिति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ बभूवुरिति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ त्वत्स्वरूपकल्पने इति समस्तः पाठः ।
226

पं॰ 11 क॰ पु॰ शक्त्यवभासेनानन्तशक्ताविति पाठः ।
227

पं॰ 12 क॰ पु॰ मौलः, ग॰ पु॰ पाठान्तरात्मा पुनरेवंविधानुभवदर्शनार्थमिति पाठः ।
228

`यथालोकेन दीपस्य किरणैर्भास्करस्य वा ।
ज्ञायते दिग्विभागादि तद्वच्छक्त्या शिवः प्रिये ॥'

पं॰ 5 ख॰ ग॰ पु॰ शक्तौ विद्योतमानायामिति पाठः ।
पं॰ 8 ख॰ पु॰ सर्वमिदमेतदिति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ अत एवाचलतयेति पाठः ।
229

पं॰ 13 क॰ पु॰ शक्तिमद्रूपत्वाभिमाने इति, ख॰ पु॰ रूपत्वाभिमानेनेति पाठः ।
230

पं॰ 6 ख॰ पु॰ तद्युक्तमिति पाठः ।
पं॰ 12 ख॰ पु॰ आक्षिपेद्ध्रुवतेति, अन्तिकात्तत इति च पाठः । ग॰ पु॰ अन्तिकास्तत इति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ ध्रुवतासत्त्वेति पाठः ।
231

पं॰ 3 क॰ पु॰ इत्यस्यानन्तरवस्त्विति पाठः ।
पं॰ 4 ख॰ पु॰ ध्रुवा अव्यापकेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ क्षेपिण्यस्त्वसत्त्वव्यापकेति, ख॰ पु॰ क्षेपिण्यस्तु सत्त्वाव्यापकेति पाठः ।
232

पं॰ 2 क॰ पु॰ शिवत्वादेः व्यापकस्वभावत्वाद्धेतोरिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ शाक्ताख्ये इति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ योगाविकल्पनम् इति पाठः ।
233

पं॰ 5 क॰ ग॰ पु॰ प्राप्तिविकल्पस्थितिरिति पाठः ।
पं॰ 10 ग॰ पु॰ यथा व्रजेदिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ ख॰ पु॰ प्राग्रस्फुरदिति पाठः ।
234

`॰॰॰ परं त्विच्छात्मकं मतम् ।'

पं॰ 2 क॰ ख॰ पु॰ प्राग्रमाखण्ड्येनेति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ पु॰ प्रकाशेन भूम्यंशात्मनैवेति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ तदेवोपपातयतीति पाठः ।
235

`श्रीसोमतः सकलवित्किल शम्भुनाथः ॰॰॰. ।'

`कश्चिद्दक्षिणभूमिपीठवसतिः श्रीमान्विभुर्भैरवः पञ्चस्रोतसि सातिमार्गविभवे शास्त्रे विधाता च यः ।
लोकेऽभूत्सुमतिस्ततः समुदभूत्तस्यैव शिष्याग्रणीः श्रीमाञ्छम्भुरिति प्रसिद्धिमगमज्जालन्धरात्पीठतः ॥'

`यावानस्य हि सन्तानस्तावानेको गुरुर्मतः ।'

`इति श्रीसुमतिप्रज्ञाचन्द्रिकापास्ततामसः ।
श्रीशम्भुनाथः सद्भावं जाग्रद्दादौ न्यरूपयत् ॥'

पं॰ 11 क॰ पु॰ यावान्यस्येति पाठः ।
पं॰ 13 ग॰ पु॰ चन्द्रिकाशान्ततामस इति पाठः ।
236

`सर्वो विकल्पः संसार॰॰॰. ।'

पं॰ 3 ग॰ पु॰ एतच्च नात्र मनोमात्रमिति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ ग॰ पु॰ तच्चेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ निर्मीयते इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ क्षेत्रज्ञस्य हीति पाठः ।
237

`अनन्तराह्निकोक्तेऽस्मिन् स्वभावे पारमेश्वरे ।
प्रविविक्षुर्विकल्पस्य कुर्यात्संस्कारमञ्जसा ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ अहङ्कारग्रहणकर्तृत्वेति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ तदेवान्त्यापोहेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ स्थितः एवं च मय्येवेति पाठः ।
238

`ततः स्फुटतमोदारताद्रूप्यपरिबृंहिता ।
संविदभ्येति विमलामविकल्पस्वरूपताम् ॥'

`तस्यां दशायामैश्वरो भावः पशोरपि ।'

पं॰ 4 क॰ पु॰ शाक्तस्य उपायस्येति असमस्तः पाठः । ग॰ पु॰ शाक्तस्योपायोपायत्वमिति ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ पशोर्यैवाविकल्पेति पाठः ।
236

पं॰ 2 क॰ पु॰ साक्षाच्छम्भुत्वं भवेदिति भावः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ यस्यां स्फुटमिति पाठः ।
पं॰ 14 ख॰ पु॰ विलापनपरस्येति पाठः ।
240

पं॰ 5 ख॰ पु॰ विलापनपरतयेति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ परप्रमात्रैकात्म्यरूपेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ यत्र सा इति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ अत्र इत्यादिनेति पाठः ।
241

पं॰ 5 क॰ पु॰ उच्चारणमात्रेणैवेति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ बह्वन्तेनैतदादय इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ भेदाभेदौ चेति पाठः ।
242

`सदाशिवादयस्तूर्ध्वव्याप्त्यभावादधो जुषः ।
शक्तीः समाक्षिपेयुः' ॰॰॰. 206

पं॰ 14 ग॰ पु॰ व्याप्नुयुश्चिरमिति पाठः ।
243

`शिव एव गृहीतपशुभावः ।'

पं॰ 9 ग॰ बुद्ध्याद्युपायसाधनेति पाठः ।
पं॰ 17 क॰ पु॰ प्रभोर्व्याप्तुरिति पाठः ।
244

`इत्थं गुणवतस्तस्मात्तत्त्वात्तत्त्वमनिन्दितम् ।
स्फुरद्रश्मिसहस्राढ्यमधस्ताद्व्यापकं महत् ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ प्रभोर्व्याप्तुरिति पाठः ।
पं 15 क॰ पु॰ विश्रान्तिरिति इति पाठः ।
245

`संवित्तिफलभेदोऽत्र न प्रकल्प्यो मनीषिभिः ।'

पं॰ 10 ग॰ पु॰ संवित्तिः फलभेदेन न प्रकल्प्या मनीषिभिरिति पाठान्तरं च ।
246

पं॰ 18 क॰ पु॰ रत्नज्ञस्तद्विषयमन्त्रनिर्विकल्पज्ञानम् इति ख॰ पु॰ तद्विषयो मन्त्रेति पाठः ।
247

`वस्तुतो हि त्रिधैवेयं ज्ञानसत्ता विजृम्भते ।
भेदेन भेदाभेदेन तथैवाभेदभागिना ॥'

`॰॰॰ मुक्तिश्च शिवदीक्षया ।'

पं॰ 3 क॰ पु॰ खलु भेदाभेदौ तदात्मना त्रिधा इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ अभेदभागिनीति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ किं प्रमाणमिति पाठः ।
248

पं॰ 1 क॰ पु॰ अतिरिक्तं वा स्यात् सात्रैव कुत्रचिदिति, ख॰ पु॰ सा तत्रैवेति पाठः ।
249

`न चाधिकारिता दीक्षां विना योगेऽस्ति शाङ्करे ।'

पं॰ 17 ग॰ घ॰ पु॰ स्वपरिस्थितिमिति पाठः ।
250

पं॰ 2 क॰ पु॰ स्वपराभासात्मतया प्रस्फुरतीति भावः इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ स्वपराद्यवभासेति पाठः ।
पं॰ 13 पारमैश्वर्यपात्रमिति पाठः संगतोऽनुमन्यते ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ संविदात्मकत्वेनेति पाठः ।
251

`एवं व्याप्तिं तु यो वेत्ति परापरविभागतः ।
स भवेन्मोचकः साक्षाच्छिवः परमकारणम् ॥'

पं॰ 6 ग॰ पु॰ तावदेको गुरुर्मत इति पाठान्तरं च ।
252

`आचार्यः स्वजनानां च कुलकोटिसहस्रशः ।
ज्ञानज्ञेयपरिज्ञानात्सर्वान्संतारयिष्यति ॥'

पं॰ 11 क॰ पु॰ ज्ञानात्मा वेति चेज्ज्ञानमिति, ख॰ पु॰ ज्ञानात्सा चेदिति ज्ञानमिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ नाम साञ्जसम् इति पाठः ।
253

पं॰ 3 क॰ पु॰ ऐक्यमुपगतमिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ विहर्न्नीति, ग॰ पु॰ त्वाञ्जनादीति च पाठः ।
254

`विभुशक्त्यणुसंबन्धात्समावेशस्त्रिधा मतः ।
इच्छा-ज्ञान-क्रियायोगादुत्तरोत्तरसंभृतः ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ पूर्वं यदुत्तरमिति पाठः ।
पं॰ 6 ग॰ पु॰ आणवमूलमिति, क॰ पु॰ आणवमलमिति तस्येति पाठः ।
पं॰ 7 विश्रान्तिरित्यारभ्य उत्तरं विश्रान्तिस्थानेत्यन्तः पाठः ग॰ पुस्तकात् पूरितोऽस्ति ।
255

`आनन्दो ब्रह्मणो रूपम् ॰॰॰ ।'

`अनायासमनारम्भमनुपायं महाफलम् ।
श्रोतुमिच्छामि योगेश योगं योगविदांवर ॥'

`शृणु देवि प्रवक्ष्यामि योगामृतमनुत्तमम् ।
यत्प्राप्य शिवतां मर्त्या लभन्त्यायासवर्जिताः ॥
न चैतदप्रसन्नेन शंकरेणोपदिश्यते ।
कथंचिदुपलब्धेऽपि वासना न प्रजायते ॥'

`तस्मात्तदभ्यसेन्नित्यमविरक्तेन चेतसा ।
स विसर्गो महादेवि यत्र विश्रान्तिमर्हति ॥
गुरुवक्त्रं तदेवोक्तं शक्तिचक्रं तदुच्यते ।
तदेव सर्वमन्त्राणामुत्पत्तिस्थानमुत्तमम् ॥'

पं॰ 1 न चैतदप्रसन्नेन इति पद्यं ग॰ पुस्तकात् पूरितमिति ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ उपलभ्यत इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ अभ्यसन्नित्यं सुविरक्तेनेति पाठः ।
257

`तत्र नानुपलब्धेऽर्थे न निर्णीते प्रवर्तते ।
किं तु संशयिते न्यायस्तदङ्गं तेन संशयः ॥'

पं॰ 14 क॰ पु॰ न्यायो न्यायाङ्गं तेनेति पाठः ।
258

पं॰ 15 क॰ पु॰ अन्यतरधर्मे विशेषेति पाठः ।
259

पं॰ 3 क॰ पु॰ धर्मव्याप्त्यधिगमे वक्त्रकोटरत्वेति च पाठः ।
260

`नियतोभयांशावलम्बी विमर्शः संशयः ।'

पं॰ 2 क॰ पु॰ चेत् य एतदंश इति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ पु॰ तदस्तित्वनास्त्यादि इति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ निश्चितत्वाद् दुर्घटनं न वृत्तमिति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ लिखिताकारत्वाभिधायके एव इति पाठः ।
261

पं॰ 7 क॰ पु॰ मुख्यस्त्वेव संशय इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ भूयःसुधर्मेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ धर्माणामेव निश्चयेति पाठः ।
262

पं॰ 3 क॰ पु॰ किमप्यंशे इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ उभयोरिन्दोरिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ नाद्यतद्रूपत्वमिति पाठः ।
263

पं॰ 4 क॰ पु॰ धर्मत्वाद्यपि इति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ अनुद्दिश्य लक्षणेति पाठः ।
पं॰ 15 ख॰ पु॰ प्राणनायनासिद्धेरिति पाठः ।
264

पं॰ 7 ख॰ पु॰ भावाप्रथनमिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ प्रथमं रूपमिति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ प्रश्नस्यैव वाच्यमिति पाठः ।
265

पं॰ 13 क॰ पु॰ क्रमेण नावरोह इति पाठः ।
266

पं॰ 6 क॰ पु॰ अस्फुटात्मता इति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ संहार उदयश्च पराद्यात्मना रूपेण बहिरुद्भवस्तावितीयान् पाठः ।
267

`गुरुशिष्यपदे स्थित्वा स्वयं देवः सदाशिवः ।
पूर्वोत्तरपदैर्वाक्यैस्तन्त्रं समवतारयत् ॥'

`प्रष्ट्री च प्रतिवक्त्री च स्वयं देवी व्यवस्थिता ।'

पं॰ 1 ख॰ पु॰ रूपेणावभासमानेति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ वाक्यैस्तन्त्रमाधारभेदत इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ द्वयं देवीति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ अनयोरभेदरूपत्वमिति पाठः ।
268

पं॰ 11 क॰ पु॰ निरवलम्बमेवेति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ बहिरवभानमिति पाठः ।
269

`निर्विशेषं हि सामान्यं भवेच्छशविषाणवत् ।'

पं॰ 16 क॰ पु॰ निर्णये मातृरुचिते इति पाठः ।
270

पं॰ 5 क॰ पु॰ प्रमात्रिच्छयैव निर्बन्ध इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ ग॰ पु॰ मात्रिच्छायामेव विश्रान्तेरिति पाठः ।
पं॰ 11 ख॰ पु॰ निश्चयमात्रत्वमिति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ निर्णयमिति पाठः ।
271

पं॰ 1 क॰ पु॰ स्वात्मवीर्यमिति समस्तपाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ तदुद्घाटितात्प्रथममयत्वेति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ नियतवत्कथमिति पाठः ।
पं॰ 12 ख॰ पु॰ निर्णीतं तावदिति पाठः ।
272

पं॰ 2 क॰ पु॰ लक्षणलक्ष्यो योंशो धर्मेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ प्रतिक्षेपेण लक्षणमिति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ सर्वश इति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ विकल्पे प्रीणितं स्फुरेदिति पाठः
273

पं॰ 6 क॰ पु॰ गोतुल्ये गवयाभिध इति पाठः ।
पं॰ 10 ख॰ पु॰ यजेतेस्य स्वलक्षणमिति पाठः ।
274

पं॰ 1 क॰ पु॰ इत्येषा परीक्षोद्देश इति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ ख॰ साध्यवर्तिसाधनेति पाठः ।
पं॰ 6 ख॰ पु॰ इत्यस्य परीक्षात्वमिति पाठः ।
पं॰ 11 क॰ पु॰ विशेषावच्छेदभावित्वमिति पाठः ।
पं॰ 13 ख॰ पु॰ सास्नादिमत्वमाह दोहाधिकारीति पाठः ।
275

`शेषः परमार्थत्वात् ।'

पं॰ 2 क॰ पु॰ शेषवर्तिनेति शेष इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ निस्तुषीकरणवदिति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ तदानीन्तनस्येति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ सहिष्णव इति पाठः ।
276

पं॰ 3 क॰ पु॰ विकल्पे तत्प्रधानेति पाठः ।
277

`भूयो भूयः समुद्वेशलक्षणात्म परीक्षणम् ।'

* यदि च पूर्वमनुल्लिखितविशेषा सामान्यस्थितिः पश्चाद्विशेषोदयः तदा समान्यविशेषयोर्वैविक्त्येन प्रथनाल्लक्ष्यलक्षणभावो व्यवस्थित एव, यदा तु पूर्वमपि सामान्यावस्थायां विशेषावस्थितिस्तदा परस्परमत्र नियमाभाव इति `एकत्र द्वियोगः संकराख्यदोषदूषितः संभवेदिति भावः ।'

पं॰ 10 क॰ ग॰ पु॰ लक्षणव्यवहरणबीजं सा इति पाठः ।
278

पं॰ 7 क॰ पु॰ कल्पितो विधिरिति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ चमत्कारमात्रविमर्शेति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ त्वपरा मता इति पाठः ।
279

`इत्थमत्यर्थभिन्नार्थावभासखचिते विभौ ।
समलो विमलो वापि व्यवहारोऽनुभूयते ॥'

`परो महानन्तरालो दिव्यो मिश्रस्त्वदिव्यकः ।
संबन्धः षड्विधस्तन्त्रे ॰॰॰ ॥'

* तदियानत्रार्थः -- य एव पशुप्रमातृभी रुद्रेशादित्रयरूपतया विकल्पत्वेन व्यवहारो निर्दिष्टः स एवात्र इच्छादिरूपतया विमल एव उपादेतत्वेन कथितः ।

पं॰ 10 क॰ पु॰ इत्थमित्यर्थभिन्नेति , ख॰ पु॰ इत्थमत्यन्तभिन्नार्थेति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ मिश्रस्त्वमिश्रक इति पाठः ।
280

पं॰ 15 क॰ पु॰ मिश्रोऽन्योऽर्थस्तु पञ्चमेति पाठः ।
281

`अदृष्टं निर्गुणं यच्च हेयोपादेयवर्जितम् ।
तत्तत्त्वं सर्वतत्त्वानां प्रधानं परिपठ्यते ॥
अदृष्टविग्रहश्चैव स शान्त इति गीयते ।
तस्येच्छा निर्गता शक्तिस्तद्धर्मगुणसंयुता ॥'

`सृष्टिमार्गानुसारेण आयातश्चावनीतले ।
कथितो देवि षष्ठस्तु यथावेशस्वरूपतः ॥'

`महानवान्तरो दिव्यो दिव्यादिव्यश्चतुर्थकः ।
इतरेतरमार्गेण पञ्चधा भिन्नलक्षणः ॥'

पं॰ 1 क॰ पु॰ आमृष्टमिति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ महदाद्यैः संबन्धस्य इति, पराकलात्मकत्वमिति च पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ इत्यत्रोपसंहृतमिति पाठः ।
282

`शिवस्य परिपूर्णस्य परस्यामिततेजसः ।
तच्छक्तिश्चैव सादाख्या स्वेच्छाकर्तृत्वगोचरा ॥
सत्त्वं तेन च संप्राप्तं संबन्धं प्रथमं विदुः ।
अवान्तरश्च योगेन सादाख्यात्क्रमशः पुनः ॥
प्राप्तोऽनन्तेशदेवेन द्वितीयस्तेन कीर्तितः ।
तृतीयस्तु पुनर्देवि श्रीकण्ठो नन्दिना सह ॥
द्वाभ्यां देवात्तु मत्वैवं तेन दिव्यः प्रकीर्तितः ।
ऋषीणां च समासेन नन्दिना प्रतिपादितम् ॥
चतुर्थस्तु भगवता दिव्यादिव्यः प्रकीर्तितः ।
व्याख्यानक्रमयोगेन विद्यापीठप्रपूजने ।
शिष्याचार्यस्वरूपेण पञ्चमस्त्वितरेतरः ।
इति पञ्चप्रकारोऽयं संबन्धः परिकीर्तितः ॥'

पं॰ 6 क॰ पु॰ सतत्त्वं तेनेति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ देवात्तमप्येवमिति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ चतुर्थस्तद्भगवतेति पाठः ।
283

`संबन्धः परमेशानि सर्वः परकलामयः ।
महानवान्तरो दिव्यो मिश्रोऽदिव्यश्च तत्परः ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ ऐकात्म्यं च यदेति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ सर्वसर्वात्मतालक्षणा पूर्णापूर्णता स्यादिति पाठः ।
284

पं॰ 1 क॰ पु॰ अनेनैव त्रयेणेति पाठः ।
पं॰ 11 घ॰ पु॰ स्वातन्त्र्यात् आदेशादीति पाठः ।

285

पं॰ 3 क॰ पु॰ शाक्तोपायोऽप्यणूपाय इति पाठः ।
286

`तदाह्निकानुजोद्देशे कथितं पौत्रिके विधौ ।'

पं॰ 1 क॰ पु॰रहस्यशौचमन्त्रौघ इति, ख॰ पु॰ रहस्यचर्चेति च पाठः ।
पं॰ 3 क॰ पु॰ एकीकारः स्वरूपेण प्रबोधः शास्त्रेति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ पादेयत्वे न्यरूपयत् इति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ आयतिकीर्तनमिति पाठः ।
287

पं॰ 10 घ॰ पु॰ समुच्चारस्तदात्मना इति पाठः ।
289

पं॰ 18 क॰ पु॰ शक्तिविकल्पनमिति पाठः ।
290

पं॰ 11 क॰ पु॰ तिरोभावाद्यपगमे इति पाठः ।
291

पं॰ 5 क॰ घ॰ पु॰ प्रवेशोऽध्यक्षरूपं चेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ बुद्धिचेष्टाध्वेति पाठः ।
292

पं॰ 9 क॰ पु॰ कालावेक्षेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ अधिकारिपरीक्षातः संस्कार इति पाठः ।
294

पं॰ 15 क॰ पु॰ चतुर्विंशतियागाख्ये इति पाठः ।
295

पं॰ 9 क॰ पु॰ इयद्वाच्यमिति पाठः ।
296

पं॰ 9 ग॰ पु॰ विधिर्मौनिविधी रहस्येति पाठः ।
297

पं॰ 16 ख॰ पु॰ विश्वस्य विश्वचिदिति पाठः ।
298

पं॰ 5 क॰ पु॰ स चाहन्ताद्यालोचनद्वारेणेति, ख॰ पु॰ स चोपायाद्यालोचनेति पाठः ।
299

पं॰ 4 क॰ पु॰ लक्षणापेक्षया तत्र इति पाठः ।
पं॰ 10 ग॰ पु॰ निजमहिमाच्छादनद्द्वन्द्वरूपः इति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ स चास्य इति पाठः ।
301

`शक्तिश्च नाम भावस्य स्वं रूपं मातृकल्पितम् ।'

`॰॰॰ शिव एव गृहीतपशुभावः ।'

`मोक्षो हि नाम नैवान्यः स्वरूपप्रथनं हि सः ।
अवरूपं चात्मनः संवित् ॰॰॰ ॥'

पं॰ 8 ग॰ पु॰ महिम्नो गोपनादिति पाठः ।
302

`रागाद्यकलुषोऽस्म्यन्तः शून्योऽहं कर्तृतोज्झितः ।'

`तेनाजडस्य भागस्य पुद्गलाण्वादिसंज्ञिनः ।
अनावरणभागांशे वैचित्र्यं बहुधा स्थितम् ॥'

`अतः कंचित्प्रमातारं प्रति प्रथयते प्रभुः ।
पूर्णमेव निजं रूपं कंचिदंशांशिकाक्रमात् ॥'

पं॰ 3 क॰ पु॰ तेनाजडविभागस्येति , संज्ञित इति च पाठः ।
पं॰ 5 ख॰ पु॰ चित्रस्वभावस्य इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ इत्याद्युक्तयुक्त्या इति पाठः ।
303

`नाहं प्राणो नैव शरीरं न मनोऽहं नाहं बुद्धिर्नाहमहङ्कारधियौ च ।
योऽत्र ज्ञांशः सोऽस्म्यहमेव ॰. ।'

पं॰ 13 क॰ पु॰ पुनरुपमेयत्वेनेति पाठः ।
304

`संसारोऽस्ति न तत्त्वतस्तनुभृतां बन्धस्य वार्तैव का बन्धो यस्य न जातु तस्य वितथा मुक्तस्य मुक्तिक्रिया ।
मिथ्यामोहकृदेष रज्जुभुजगच्छायापिशाचभ्रमो मा किंचित्त्यज मा गृहाण विरम स्वस्थो यथावस्थितः ॥'

पं॰ 4 ख॰ पु॰ का नाम अग्निमात्र संभावना न प्रभवेत् इति पाठः ।
305

`आद्यास्मानसतः करिष्यति सतः किं नु द्विधा वाप्ययं किं स्थास्नूनुत नश्वरानुत मिथोभिन्नानभिन्नानुत ।
इत्थं सद्वदनावलोकनपरैर्भावैर्जगद्वर्तिभिर्मन्ये मौननिरुद्ध्यमानहृदयैर्दुःखेन तैः स्थीयते ॥'

पं॰ 7 ग॰ पु॰ सहृदयंमन्योऽत्र दुःशिक्षित इति पाठः ।
पं॰ 17 ग॰ पु॰ दुःखमतः स्थीयते इति पाठः ।
306

पं॰ 9 क॰ पु॰ भावानां हि भावना वस्तुत इति पाठः ।
307

पं॰ 5 ग॰ पु॰ प्रविचारणे धियस्तदिति च पाठः ।
308

`गुरोर्लक्षणमेतावदादिमान्त्यं च वेदयेत् ।
पूज्यः सोऽहमिव ज्ञानि भैरवो देवतात्मकः ॥'

पं॰ 3 क॰ पु॰ अधिगमाय अत एव परमाधिकारिण इति पाठः ।
पं॰ 6 ग॰ पु॰ आद्यमन्त्यं चेति पाठः ।
309

`यो हि यस्माद् गुणोत्कृष्टः स तस्मादूर्ध्व उच्यते ।'

पं. 2 क॰ ख॰ पु॰ कः पूरयति किं न कामं कामं वागीश्वरत्वेनेति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ अभिधानं करिष्यते इति इत्युपायैकेति च पाठः ।
1

`सिद्धानां योगिनीनां च दर्शनं चरुभोजनम् ।
कथनं संक्रमः शास्त्रे साधनं गुरुसेवनम् ॥
इत्याद्यो निरुपायस्य संक्षेपोऽयं वरानने ।'

पं॰ 3 क॰ पु॰ यत्र त्वाद्यं परमशिवतानुत्तरेति, ख॰ पु॰ यत्त्वन्नाद्यमिति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ ख॰ पु॰ मिदं त्वारभेयं द्वितीयमिति पाठः ।
2

`उपायैर्न शिवो भाति भान्ति ते तत्प्रसादतः ।
स एवाहं स्वप्रकाशो भासे विश्वस्वरूपकः ॥
इत्याकर्ण्य गुरोर्वाक्यं सकृत्केचन निश्चिताः ।
विना भूयोऽनुसंधानं भान्ति संविन्मयाः स्थिताः ॥'

पं॰ 12 क॰ पु॰ तेन विद्यमानोपायमेवेति पाठः ।
3

`तत्त्वज्ञस्य तृणं शास्त्रं ॰॰॰ ।'

`संसाराम्बुनिधिं यः स्यात्तितीर्षुः कश्चिदुत्तमः ।
नात्यन्ततज्ज्ञो नो मूर्खः सोऽस्मिञ्छास्त्रेऽधिकारवान् ॥'

पं॰ 2 ग॰ पु॰ उपायान्तरेण कथमिति पाठः ।
पं॰ 8 ग॰ पु॰ अव्युत्पन्नत्वेन इति पाठः ।
पं॰ 14 संसारेति पदद्वयं ग॰ पुस्तकात्पूरितमस्ति ।
4

`नानिर्मलचितः पुंसोऽनुग्रहस्त्वनुपायकः ।'

पं॰ 6 क॰ ख॰ पु॰ समुद्दिश्यतामिति पाठः ।
पं॰ 12 ग॰ पु॰ स हि संविन्मयः प्रभुरिति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ स्वातन्त्र्यात्तारतम्येति पाठः ।
5

पं. 14 क॰ पु॰ सापेक्षत्वान्ययोगत इति पाठः ।
6

पं॰ 9 क॰ पु॰ शक्तिपातविकल्पान्मुक्ता इति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ आवेशात्मप्रकार इति पाठः ।
7

पं॰ 3 क॰ पु॰ एवेति संविदः प्रसिद्धत्वात्कथमिति पाठः ।
8

पं॰ 2 ख॰ पु॰ अजडस्तद्द्वयं प्रकाशेति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ स्वप्रकाशकः स्यादिति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ तथा उत्पद्यतामिति ख॰ पु॰ भाव उद्यतामिति पाठः ।
9

पं॰ 16 क॰ घ॰ पु॰ यदपेक्षा हि यस्य सिद्धिरेव भवेत्स कथमिति पाठः ।
10

पं॰ 3 ख॰ पु॰ धर्मेऽवधानमिति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ अवधानं खलु अप्रतिनियतेति पाठः ।
11

`अपरोक्षे भवत्तत्त्वे सर्वतः प्रकटे स्थिते ।
यैरुपायाः प्रतन्यन्ते नूनं त्वां न विदन्ति ते ॥'

पं॰ 2 क॰ पु॰ तत्त्वमनुविशन्तीति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ खद्योतं लिप्सव इति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ प्रकटोदिते इति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ परं वपुः इति पाठः ।
12

पं॰ 17 क॰ पु॰ उपायत्वेन निरस्ते अन्यत्र इति पाठः ।
13

पं॰ 13 क॰ पु॰ इत्युक्तमौपम्यमिति पाठः ।
पं॰ 16 क॰ पु॰ किमिदमापतितमिति पाठः ।
14

`घटो मदात्मना वेत्ति वेद्म्यहं च घटात्मना ।'

पं॰ 6 क॰ पु॰ प्रकाशरूपोऽर्थोभिधेय इति पाठः ।
पं. 7 क॰ पु॰ प्रकाशव्यतिरेकेणेति पाठः ।
पं॰ 15 क॰ पु॰ नीलप्रकाशादि इति पाठः ।
15

पं॰ 4 ख॰ पु॰ तत्र लोपत इति पाठः ।
पं॰ 16 ग॰ पु॰ अप्रथात्मरूपेणेति पाठः ।
16

पं॰ 4 क॰ पु॰ महिम्ना तत्तन्नीलाभास इति पाठः ।
पं॰ 10 क॰ पु॰ स एव वास्तव इति पाठः ।
पं॰ 12 क॰ पु॰ भेद्यते इत्येतद्युक्तमिति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ अस्ति ते एवमिति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ भेदवते इति पाठः ।
17

पं॰ 6 क॰ पु॰ नित्यव्यापकाभ्यां भेदादावसामर्थ्यमिति पाठः ।
पं॰ 7 क॰ पु॰ इति सत्यानन्तरसिद्धिमिच्छन्तः परमिति पाठः ।
18

पं॰ 3 क॰ पु॰ नन्वर्थ इति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ एकशब्दस्यासहाया वृत्तिरिति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ शब्दस्यार्थः प्रकाशमानं तदितरदितरदिति न पुनरिति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ पु॰ एकद्वित्वादिलक्षणसत्तानन्तराख्यान्यापोहतयेति पाठः ।
19

पं॰ 5 क॰ पु॰ न पूजा पूजकेति पाठः ।
20

पं॰ 2 ग॰ पु॰ इत्यनाक्षेपादिति पाठः ।
पं॰ 4 क॰ ख॰ पु॰ सोऽपि स्वशक्तिलक्षणमुररीकृत्य इति पाठः ।
पं॰ 3 ख॰ पु॰ मन्त्र्य इति मन्त्रणस्येति पाठः ।
21

पं॰ 2 ख॰ पु॰ पूज्यं प्रति इति पाठः ।
पं॰ 7 ख॰ पु॰ कर्त्रादयो हि इति पाठः, तदनुसारेण शक्यन्ते इति च समुचितः प्रतिभाति ।
22

पं॰ 2 क॰ पु॰ यो भावो वा चिदात्मक इति पाठः ।
पं॰ 5 क॰ पु॰ व्यावृत्ततायाः कश्चनार्थ इति पाठः ।
पं॰ 8 क॰ ख॰ पु॰ पुनरन्तर्भावेति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ महासत्तात्मत्वान्नैवमिति पाठः ।
पं॰ 12 ग॰ पु॰ असत्यं चाप्रकाशस्येति पाठः ।
23

`सतोऽवश्यं परमसत्सच्च तस्मात्परं विभो ।
त्वं चासतः सतश्चान्यस्तेनासि सदसन्मयः ॥'

`न शान्तमुदितं वापि तव रूपं न मध्यमम् ।
रूपं रूपं तव हरे यन्न केनचिदुच्यते ॥'

पं॰ 5 क॰ पु॰ परप्रमाणको भवतीति पाठः ।
पं॰ 14 क॰ पु॰ केन तावत्क्रियते केनेति पाठः ।
25

पं॰ 7 क॰ पु॰ गर्भान्तवासिन्या इति पाठः ।
26

`स्वभावमवभासस्य विमर्शं विटुरन्यथा ।
प्रकाशोऽर्थोपरक्तोऽपि स्फटिकादिजडोपमः ॥'

`तेन स्वातन्त्र्यशक्त्यैव युक्त इत्याञ्जसो विधिः ।
बहुशक्तित्वमप्यस्य तच्छक्त्यैवावियुक्तता ॥'

पं॰ 12 क॰ पु॰ विकारकारककालुष्यापनयेनेति पाठः ।
पं॰ 13 क॰ पु॰ तेनाव्यतिरिक्तेनेति पाठः ।
28

`यथा स्थिततस्तथैवास्स्व मा गा बाह्यमथान्तरम् ।
केवलं चिद्विकासेन विकारनिकराञ्जहि ॥'

`आनन्दशक्तिविश्रान्तो योगी समरसो भवेत् ।'

`उपायो नापरः कश्चित्स्वसत्तावगमादृते ।
तामेवानुसरन्योगी स्वस्थो यः स सुखी भवेत् ॥'

`मत्त एवोदितमिदं मय्येव प्रतिबिम्बितम् ।
मदभिन्नमिदं च ॰॰॰ ॥'

पं॰ 4 क॰ पु॰ केनचिच्चिद्विकासेनेति पाठः ।
पं॰ 6 क॰ पु॰ योगी स परम इति पाठः ।
29

`यथा रुमायां पतिताः काष्ठपर्णोपलादयः ।
लवणत्वाय कल्पन्ते तथा भावाश्चिदात्मनि ॥'

पं॰ 7 क॰ पु॰ सुखदुःखानां शङ्केति पाठः ।
पं॰ 9 क॰ पु॰ परामर्शमात्रेति पाठः ।
पं॰ 13 ग॰ पु॰ चर्यापर्यन्त इति पाठान्तरं चास्ति ।
30