ラージャクマール(ミャ=ゼーディー)碑文 B柱 ビルマ語面
Rajakumar (Myazadi) Inscription Pillar B, Burmese face

この碑文は西暦1886年から1904年にかけてバガン近郊ミィンガバー村のミャ=ゼーディー(「エメラルドの仏塔」の意。)北側より発見され、それゆえしばしば「ミャ=ゼーディー碑文」と呼ばれる。しかしミャ=ゼーディー自体は後代に建てられたパゴダであり、しかも碑文に記された建造物は仏塔ではなく寺院であるから、この碑文がミャ=ゼーディーの事跡を記したものであるはずはない。現在では、この碑文中に現れるパゴダは、ミャ=ゼーディーの西側にあるグービャウッチー寺院であるとされる。
この碑文には、バガン期の緬暦474年(1112AD)、トリブワナーディッチャ仏法王(チャンズィッター王)の寵姫の子ラージャクマール(現代ビルマ語読みはヤーザクマー)が、王のいまわの際に自らを養育してくれた恩に応えるため、黄金の仏像を作り寺院(グービャウッチー)に納め、その寺院に奴隷を寄進したことが、ビルマ語・モン語・パーリ語そしてピュー語の4言語で記されている。年代の明記された最古のビルマ語資料であり、実質上最後のピュー語資料でもあるこの碑文は、この地域の言語史を語る上で不可欠の資料である。
ラージャクマール碑文には、A柱とB柱(C.O.Blagdenによって命名)の2つがあり、一部の表記が異なる以外ほぼ同内容である。A柱とB柱では、ピュー語面とパーリ語面の位置関係が異なる。ここで示すB柱は発見地ミャ=ゼーディーの基壇の碑文室に置かれている。A柱の方がB柱よりも状態が良い。

茶色の字は原文の文字転写

緑字は原文の語をそれぞれ現代語の形式に置き換えたもの

黒字は英語による逐語訳

※バガン期モン-ビルマ文字の転写方式についてはここを参照。

※現代語の転写方式はここを参照。

※逐語訳で用いられる略号は次の通り: ATTR=名詞修飾の標識, CLF=類別詞, CONJ=接続の従属節標識, EMPH=強調の小辞, EUPH=語調を整えるために動詞に付加される小辞, FUT=未来の小辞, GEN=属格標識, NMZR=名詞化の標識, OPT=願望法の小辞, PAST=過去の小辞, PLR=複数の小辞, RLS=現実法の標識, TITLE=聖職者の称号, TOP=話題の小辞.

l.01 || shra || na_mo_bud=dhaa_XX X XX_rhaa_ s=khang' saa_sa_naa   tac' thong' khrok' ryaa
|| shrii || na_mo_bud=dhaa(_ya) || (bhu_)raa: sa_khang' saa_sa_naa   tac' thong' khrok' raa
l.02 nXac' chaay' heXX XXX Xn' liy' prii_ ra_kaa || iiy' @a_ri_mad=da_na_pur' ma-
nhac' chay' rha(c' nhac' lwa)n' le_ prii: ra_kaa: || ii @a_ri_mad=da_na_pur' ma-
l.03 XX XX XXX XXXXXX X XXXXXXXX_wa_naa_di_tya_dham=ma_raaj' maN~' su mang' phlac' e ||
(-N~' so praN~' \nh'@aa: || shrii_tri_bhu_)wa_naa_di_tya_dham=ma_raaj' maN~' so mang': phrac' \i' ||
l.04 XXX XXX XXX XXXXXX_yaa tac' yok' su_ kaa tri_lo_ka_wa_TaM_
(thV mang': \i' pay'ma_)yaa: tac' yok' so_ kaa: tri_lo_ka_wa_TaM_
l.05 XXXXXXXXX XXXX XX X thVw' pay'ma_yaa_ saa_ kaa raa_ja_ku_maa-
(sa_kaa_de_wii maN~' \i' ||) thV pay'ma_yaa: saa: kaa: raa_ja_ku_maa-
l.06 X XXXX XX X XXX XXXX XXX kyon' suM_ rwoh'   pay'ma_yaa_ @aa
(-r' maN~' \i' || thV mang': kaa:) kywan' suM: rwaa   pay'ma_yaa: @aa:
l.07 XX XX X XXX XXXXXXXXX XXX XX_ ra_kaa ||   pay'ma_yaa ta-
(pe: \i' || thV pay'ma_yaa: se_ khaY.) ra_kaa: ||   pay'ma_yaa: ta-
l.08 XXXXX XXXXX XXX XXX XXX XXX_ su_ nhang=@'     pay'XXXX_ saa raa_ja_ku_maa-
(-n'chaa_ nhang'. thV kywan' suM: rwaa_) so_ nhang'.     pay'ma_yaa:. saa: raa_ja_ku_maa-
l.09 X XXXX XX XXX XXXXX piy' tuM_ e@' || thVw' mang' @a_nhac' nhac' chaay'
(-r' maN~' so_ @aa: mang':) pe: tuM_ \i' || thV mang': @a_nhac' nhac' chay'
l.10 XXX XXXX XXXX XXX XX XXX_e@' siiy' kha_ muu naa_ su rhow' nhik'e ||
(rhac' nhac' mang': muu_ prii: \rw') se_ kha_ muu naa_ so rhe. \nh' ||
l.11 XXX XXXXXXXXXXr' maN~' su paay'ma_yaa@' saa mi_mii_
(thV raa_ja_ku_maa)r' maN~' so pay'ma_yaa. saa: mi_mi_
l.12 XXXX XXX XX XXXXXXX klaN~=jo ok'mi_ ra_kaa || rhuy'
(kVy' mwe: so mang':krii:) kye:juu: @ok'me. ra_kaa: || rhwe_
l.13 XXX XX XXXXXX XXXXXX XXXXXXX XXX XX_e@' nhap' liiy' su rhow' XXX
(ati_ so bhu_raa: sa_khang_ @a_chang' pru \rw') nhap' le_ so rhe. taN~':
l.14 XX XX XXXX XX X iy' rhuy' pu_rhaa_ kaa XXX XXXXXXXX
(ii_ sV. min'. \i' ||) ii_ rhwe_ bhu_raa: kaa: (ngaa. sa_khang'.)
l.15 @a_phei@' @a_ti@'_XXXXX plo@' su_ teh' X XXXXX
@a_phou. @a_tV.(kywan') pru_ so_ taN~': (|| kywa-)
l.16 -n' suM_ rwoh' @a_tV@'kyon' nga_ s=khang' piy' su_ saN~'kaa XX
-n' suM: rwaa @a_tV.kywan' ngaa. sa_khang pe: so_ saN~'kaa: (ii)
l.17 rhuy' pu_rhaa_ @aa @a_tV@'kyon' XXy' ye@' || thVw' rwow'
rhwe_ bhu_raa: @aa: @a_tV.kywan' (pe:) \i' || thV rhe.
l.18 XXh' mang' nhac'klV@' ra_kaa kong' lheng=@' teh' kong' XXXX
(taN~':) mang': nhac'krVk' ra_kaa: kong': lim'. taN~': kong': (lim'.)
l.19 teh' min=@' ruy=@'e@' saXXXri_ ma_haa_ther' || sang^grii_ XXXXX
taN~': min'. \rw' sa(ng'k)rii: ma_haa_ther' || sang'krii: (mug=ga_)
l.20 li_put=ta_tis=sat=ther' || sang^grii_ su_me_XXX_paN=Dit' || sang^grii_ bra_hma_XXX
li_put=ta_tis=sat=ther' || sang'krii: su_me_(dha_)paN=Dit' || sang'krii: bra_hma_(paa-)
l.21 -l' || sang^grii_ bra_hma_diw' || sang^gri_ soX || sang^grii_ sang^gha_se_na_wa_ra_paN=Di-
-l' || sang'krii: bra_hma_diw' || sang'krii: so(n') || sang'krii: sang^gha_se_na_wa_ra_paN=Di-
l.22 -t' || thVw' s=khang' tV@' @a_mXX XXh' mang' riy' son' e@' ||
-t' || thV sa_khang_ tV. @a_m(hok' taN~':) mang': re swan': \i' ||
l.23 thVw' brii_ ra_kaa thVw' raa_ja_kXXXXXX XXX XXX XXy'ma_yaa@' saa thVw' rhuy'
thV prii: ra_kaa: thV raa_ja_k(u_maar' maN~' so pa)y'ma_yaa. saa: thV rhwe_
l.24 pu_rhaa thaa_pa_naa_ XXX_e@' XX XXX XXXXXX XXX_ so kuu plo@' e@' ||
bhu_raa: thaa_pa_naa (\rw') (ii_ rhwe_ @a_thwat' muu_) so guu pru \i' ||
l.25 plo@' brii_ ra_kX iy' kuu_ pu_rhaa lhoX XX XXXX XXX XXX X
pru_ prii: ra_k(aa:) ii_ guu_ bhu_raa: lhwa(t' so rhe. \nh' taN~':) ||
l.26 sak'mu_nu_lon' tac' rwo || ra_paay' tXX XXXX X hen'bVw' ta
sak'mu_nu_lon' tac' rwaa || ra_paay' t(ac' rwaa ||) han'bVw' ta
l.27 -c' rwoh' || iy' kyon' suM_ rwoh' yo_ ruy=@'e@' || thiw'
-c' rwaa || ii kywan' suM: rwaa yuu \rw' || thV
l.28 raa_ja_ku_maaX XXXX XX pay'ma_yaa@' saa iy' kuu_ pu_rhaa_ @aa riy'
raa_ja_ku_maa(r' maN~' so) pay'ma_yaa:. saa: ii_ guu_ bhu_raa: @aa: re
l.29 son' ruy=@'e@' iy' seii@' min=@' e@' || iy' ngaa_ @a_mho@'
swan': \rw' ii_ sV. min'. \i' || ii_ ngaa_ @a_mhu
l.30 kaa sar^b=ba_N~u_ta_N~aaN' praN~=jaa ra_ @am=@' suu_ @a_krong' phlac' ciy=@'
kaa: sar^b=ba_N~u_ta_N~aaN' pa_N~aa ra_ @aM. so_ @a_krong': phrac' ce
l.31 teh' || nga_ nong' @aa nga_ saa_ laN~'gong' || nga_ mliy' laN~'gong'
taN~': || ngaa. nong' @aa: ngaa. saa: laN~':kong': || ngaa. mre: laN~':kong':
l.32 || nga_ @a_chuy' laN~'gong' || suu_ tac'thuu_ laN~'gong' || iy' pu_rhaa_ @aa ngaa
|| ngaa. achwe_ laN~':kong': || suu_ tac'thuu_ laN~':kong': || ii_ bhu_raa: @aa: ngaa
l.33 lhuu_ kha_ su kyon' @a_nhip'@a_cak(') teh' muu_ mu_kaa || @ari_mit=tir^yaa pu_
lhuu_ khaY. so kywan' @a_nhip'@a_cak' taN~': muu_ muu_kaa: || @ari_mit=tir^yaa bhu_
l.34 rhaa_ s=khang' @a_phuu_ ra_ siy' || == || *
raa: sa_khang': ma_phuu: ra_ ce || == || *

Copyright(C)2002-2006, Hideo SAWADA, ILCAA, TUFS. All Rights Reserved.